Tafelgesprek: Krapte op de arbeidsmarkt begint bij jezelf

17 oktober 2023 14:32

• Rondetafelgesprek

Als werkgever heb je er waarschijnlijk al mee te maken gehad: de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Toch zijn er ook in deze tijd bedrijven die blijkbaar zonder al te veel moeite medewerkers werven, terwijl een ander de vacature maar niet ingevuld krijgt. Op de vraag hoe dat kan, ontspon zich een interessant gesprek tussen twee ondernemers (Ronald Visser – Bats Uitzendburo en Lars Kiewiet - DCP) en twee lectoren van de Hanzehogeschool (Klaske Veth, lector Leiderschap en Duurzaam Werken en Harm van Lieshout, lector Human Capital). Een gesprek over vertrouwen, verantwoordelijkheid durven geven en je bedrijf anders gaan organiseren.

“Ik was laatst bij een ondernemer die van een medewerker af wilde”, zegt Ronald Visser. “Wat was er aan de hand. De betreffende medewerker wilde nog maar vier dagen werken in plaats van vijf. De ondernemer zei dat hij wel op zoek ging naar iemand die wel vijf dagen kon werken.” Het is een goed voorbeeld van het dilemma waar veel ondernemers tegenaan lopen. De arbeidsmarkt is razendsnel aan het veranderen, de war on talent is allang geopend, maar veel ondernemers, met name in het MKB, anticiperen daar nog onvoldoende op.

Arbeidsfit

Naast een uitzendbureau is Ronald samen met zijn vrouw Sasja eigenaar van meerdere bedrijven, waaronder de stichting Veuruut, een sociaal leer-werkbedrijf dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt arbeidsfit probeert te maken. Ronald en Sasja ondernemen met oog voor de mens. En dat is precies waar deze tijd om vraagt. “We hebben geen grote staf en hoeven niet zo nodig te groeien. We zijn goed in balans.”

“We geven mensen binnen onze bedrijven verantwoordelijkheid, waardoor ze autonoom kunnen werken. Wat we daarvoor terugkrijgen? Ze vinden het heerlijk dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor wat ze mogen doen.”

Bij alle bedrijven samen werken circa 300 mensen, die allemaal het telefoonnummer van Ronald hebben. “Als ze ergens mee zitten, dan moeten ze mij kunnen bellen. Wij geven de mensen vertrouwen, we zijn transparant en als er iets misgaat, dan moeten we het daar over hebben en lossen we het op.”

Uitspraak

Collega-ondernemer Lars Kiewiet volgt het verhaal met interesse. DCP produceert plastic kaarten, passen en labels op maat. Toen hij bij DCP begon werkten er 6 mensen, inmiddels zijn dat er 25. “De eerste uitspraak die ik deed toen ik binnenkwam was dat er over 5 jaar geen kaarten en passen meer zouden worden gedrukt, dus wat gaan we doen? Waren we toen op de oude voet verder gegaan, dan had DCP niet meer bestaan. We drukten namelijk alleen maar plastic passen en visitekaartjes en verder geen toegevoegde waarde. 80 procent van de omzet zat bij 10 klanten.”

De bakens moesten worden verzet en dat bleek nog niet zo gemakkelijk. “Waar je in dit soort processen altijd voor moet waken is dat je medewerkers mee moeten kunnen en ook daadwerkelijk meegaan. Daarom hebben we voor een gestage groei gekozen.” DCP zocht en vond nieuwe markten en dat bleek de redding voor het bedrijf. Een serieuze game changer werd vervolgens corona. “Na de speech van Rutte zakte onze omzet met 50 procent. Mede dankzij het feit dat we voor corona voor een nieuwe koers hadden gekozen en de inzet van onze mensen konden we die daling aan het einde van het jaar terug brengen tot 10 procent. En gelukkig konden we onze medewerkers vasthouden, ze werkten in die periode bijna allemaal, op de printeroperators, drukkers en fullfilmentafdeling na, thuis. Daarmee was overigens wel meteen de geest uit de fles.”

Autonomie

Klaske reageert. “Ik herken dat, want als mensen dat eenmaal gewend zijn, dan gaan ze daar niet meer op inleveren, het geeft hen zoveel meer autonomie. Daar kun je als werkgever maar beter in meegaan.”

En dat heeft DCP ook gedaan. Lars:” Iedereen die dat kan mag twee dagen per week thuis werken. En dan kom je weer bij vertrouwen en of je als ondernemer durft te sturen. Wij doen het en dat bevalt goed, ondanks dat onze drukkers het er niet altijd mee eens zijn, zij hebben immers die keuze niet.”

Innoveren

Harm geeft Lars een compliment voor het feit dat hij op tijd durfde te innoveren. “We zien helaas veel, vooral MKB-ers, die dat niet of te laat hebben gedaan, waardoor ze de boot missen en inmiddels weg zijn geconcurreerd. Er zijn ondernemers die echt niet in de gaten hebben dat hun product eindig kan zijn. Los van het feit met welke mensen ze dat moeten doen.”

Factor mens

“De factor mens is binnen elk bedrijf zo belangrijk, dat wordt te vaak onderschat”, voegt Klaske toe. “Het verbaast mij dan ook dat ik tijdens leiderschapsprogramma’s niet of nauwelijks MKB-ers zie. Waarom niet? Ik begrijp het ergens wel vanuit het korte termijnperspectief, maar vind het een gemiste kans voor de langere termijn.”

Harm:” Als er vroeger drie mensen met pensioen gingen, dan stonden er 30 klaar om die vacatures in te vullen. Die tijd is geweest. Nu de veranderingen zo snel gaan, moet je ander gedrag vertonen en daar heeft een categorie ondernemers moeite mee. En verandering begint toch echt bij de ondernemer zelf. Als hij of zij het niet ziet, dan wordt het niets. Vanuit het onderwijs willen wij de ondernemer maximaal steunen in dat denkproces, alleen zijn we aan het zoeken hoe we dat het beste kunnen doen. Er loopt bij de Hanzehogeschool, maar ook op andere onderwijsinstellingen, zoveel talent rond, studenten die ondernemers bij kunnen staan in vraagstukken van deze tijd. Hoe kun je anders naar je bedrijf kijken, hoe moet je echt veranderen, hoe ga je met je medewerkers om, welke kant moet het in de toekomst opgaan.”

Spiegel voorhouden

Lars noemt de stelling ‘Krapte op de arbeidsmarkt begint bij jezelf’ meer dan treffend. “Als je als ondernemer niet het goede voorbeeld geeft, dan gaat het niet werken.” Ronald:” Wij hebben 450 agrarische ondernemers als klant, je weet niet wat je tegenkomt. Ik zou veel klanten graag een spiegel willen voorhouden. De ene klant heeft nooit problemen met zijn personeel, waar de ander er zijn hele leven mee worstelt. Dat is toch apart. Veel ondernemers hebben angst om te veranderen en dat heeft allerlei gevolgen.”

Klaske spreekt van een arbeidsmarkt die keihard aan het veranderen is. “Op basis van de verhalen die ik onder andere van Lars en Ronald hoor gaat het vooral om vertrouwen en kaders stellen. Kijk naar je processen, wat kan beter, wat kan slimmer en waar ga je ‘nee’ tegen zeggen. Als je daarin slaagt heb je als werkgever een groot deel van de strijd gewonnen. Ik weet zeker dat veel ondernemers beseffen dat er iets moet gebeuren, maar hoe dat dan moet, is vraag twee. Durf je je bijvoorbeeld kwetsbaar op te stellen?”

Ecosysteem

Harm: “We moeten toe naar een beter werkend ecosysteem, waarin onderwijs, bedrijfsleven en ook de overheid elkaar veel meer gaan vinden en versterken.” Klaske reageert dat er uitstekende studenten beschikbaar zijn die dat kunnen. “En dan gaat het om goed personeelsbeleid. Daarmee kunnen we vele MKB-ers helpen. Nodig studenten uit aan tafel. Hoe gaat het? Wat gaat minder? En waar kunnen we helpen adviseren?”

“Noem het maar een keukentafelgesprek, heel basic”, voegt Ronald toe. Waar het om gaat is dat het MKB toegang krijgt tot de talenten die er overal in Noord-Nederland rondlopen. Talenten die de MKB-er bij kunnen staan in de dagelijkse gang van zaken, in het aantrekken van nieuw talent, maar zeker ook in het organiseren van een bedrijf waarin medewerkers het naar de zin hebben en klaar zijn voor de toekomst.

De deelnemers:
Klaske Veth: Lector Leiderschap en Duurzaam Werken, rondom 3 thema’s: Well-being @ Work, Leiderschap - hoe doe je dat? En Inclusief Werken, onder andere gericht op leeftijd.
Harm van Lieshout: Lector Human Capital, hij houdt zich bezig met diverse dilemma’s op de arbeidsmarkt, waaronder het verbeteren van de arbeidsparticipatie.
Lars Kiewiet: Mede-eigenaar en algemeen directeur bij Dutch Card Printing. Er werken 25 mensen.
Ronald Visser: eigenaar van diverse bedrijven, waaronder Bats Uitzendburo. Heeft in totaal 300 mensen aan het werk, waaronder mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Interessant artikel? Deel het: