Rondetafelgesprek: 'Samenwerking moet starten vanuit hetzelfde belang'

29 mei 2024 09:53

• Rondetafelgesprek

Groen goud: het meten van succes in duurzaamheid, dat is het prikkelende thema van de rondetafelbespreking die plaatsvindt in het gastvrije pand van Autoverhuur Bultman in Apeldoorn. Het is een onderwerp dat even breed is als uiterst diep. De toon van de discussie is dan ook zowel kritisch als toekomstgericht.

Een aantal deelnemers is samengekomen om de tanden te zetten in dit actuele en inspirerende onderwerp – dat overigens complexer en creatiever uitpakt dan men op het eerste gezicht zou verwachten –, stuk voor stuk specialisten in disciplines die elkaar wonderwel blijken aan te vullen, zoals in de loop van het gesprek gaandeweg aan het licht zal komen.

Praten en polderen

Als eerste stelling komt aan de orde dat het opzetten van regionale samenwerkingsverbanden tussen overheden, bedrijven en kennisinstellingen cruciaal is om het MKB te helpen bij de implementatie van duurzame energieoplossingen en het delen van best practices. Robert-Jan de Vries van Wij Techniek trapt af: “We werken op dit moment veel vanuit zogenoemde publiek private samenwerkingen om regionale doelstellingen echt samen op te pakken. Eén van de pijlers waar Wij Techniek, namens sociale partners, aan bijdraagt is de verankering van leer- en ontwikkelcultuur bij werkgevers. Veel bedrijven leven echter kort cyclisch, waardoor het leggen van toekomstbestendige accenten op het vlak van personeelsvraagstukken en ontwikkelen van hun vakmensen lastige thema’s zijn.”

Dave Bultman (Autoverhuur Bultman) reageert dat je aan ondernemers moet vragen waar hun probleempunten zitten: “Wij zoeken ook technici, maar dat beslaat slechts 10% van ons personeelsbestand. In de opleidingscentra is automotive goed vertegenwoordigd.”

“Wat beoog je met zo’n samenwerkingsverband” vraagt Jacob van Leeuwen van Kiwatt zich af. “Wat wil je ermee bereiken? Ik ben het eerlijk gezegd dan ook niet eens met de stelling. Het probleem is zó groot, dat je van alles kunt bedenken, maar het komt niet van de grond als wij het probleem niet bij de bron aanpakken. De netbeheerders in samenwerking met de overheid kunnen dit probleem verhelpen en dan kunnen wij ingezet worden om mee te denken. Je kunt blijven praten en polderen, maar op de huidige manier lukt het niet.”

Instroomcijfers kelderen

Margreet Engelhart (Saxion Parttime School): “Er zijn veel beginpunten. Hoe erg is jullie eigen ervaring met krapte op de arbeidsmarkt? Wij zien bijvoorbeeld dat de instroomcijfers enorm kelderen. En we hebben die mensen wel degelijk nodig. Ik ben al jaren bezig met diverse landelijke projecten op dat gebied. En wat betreft het duurzaamheidthema: wie dat omarmt, wil je graag inzetten. Maar heb jij als ondernemer wel genoeg mensen die dat kunnen?” “Er is gewoon niet voldoende geschoold personeel” stelt Jacob van Leeuwen. “Bovendien hebben we als ondernemers plannen, enkel omdat de overheid ons iets oplegt.” Dave Bultman: “Het één heeft last van het ander. Onze input wordt soms simpelweg van tafel geveegd. Dingen gebeuren met kleine stapjes – waarom is dat? Omdat dat makkelijker is. Heb je initiatieven, dan word je daarin belemmerd.”

“Dus het onderliggende probleem ligt bij wet- en regelgeving?” vraagt Jochem Huis in ’t Veld (Zehnder). Dave Bultman: “Ik spreek mensen die niets kunnen door alle beperkingen. Los je dat niet op, dan kun je doen wat je wilt, maar het gaat je niet lukken. Ik wil best samenwerkingsverbanden optuigen, maar we lopen constant tegen muren aan.”

Duidelijkheid over 2050

“Financieel gedreven initiatieven hebben een korte termijn instelling en motivatie, klimaat gedreven initiatieven richten zich op de lange termijn” zegt Jochem Huis in ’t Veld. “Er zijn echter potjes subsidie waar niemand wat mee doet. En in 2050 moet het gebeuren, maar de weg ernaartoe wordt steeds veranderd.” Dave Bultman vindt dat de besteding van subsidie vaak een gevoelskwestie is. “Die is vaak niet goed doordacht” beaamt Jochem Huis in ’t Veld.

Margreet Engelhart: “Universiteit Twente heeft de blik wel degelijk gericht op 2050. We moeten samen kijken naar welke verkeerde afslagen er constant worden genomen. De financiële keuzes winnen toch iedere keer weer.” “Zo moest de BPM weg om elektrisch vervoer te stimuleren – maar dat werkt niet” zegt Dave Bultman.

“Sterker nog: de overheid weet niet eens hoe het er in 2050 uit zal zien” zegt Jacob van Leeuwen. Jochem Huis in ’t Veld benadrukt dat het energiesysteem van 2050 nu inmiddels toch duidelijk zal moeten zijn. “Het is op dit moment eigenlijk meer een kwestie van: hoe komen we daar?” aldus Margreet Engelhart.

Welvaart speelt ons parten

Jacob van Leeuwen: “Er moeten eerst grote problemen ontstaan om de overheid wakker te schudden. Kijk, die doelstellingen van wind en zon gaan we wel halen. Maar dan moet je duurzame toepassingen wel inzetten en stimuleren. Er is nog zo veel hypocrisie. Wat energieverbruik betreft begint het immers thuis en in je bedrijf. De welvaart speelt ons parten.”

De volgende stelling luidt: zowel van binnen als van buiten een duurzaam bedrijf zijn wordt steeds belangrijker om gemotiveerde medewerkers aan te trekken en vast te houden.

Jochem Huis in ’t Veld vraagt of duurzaamheid bij de huidige generatie überhaupt een rol speelt, of het wel leeft bij de jongeren in de opleidingen. “Circa de helft van de leerlingen heeft er nu enigszins over nagedacht” reageert Margreet Engelhart. “Dat is wel gegroeid. Wij zijn binnen Saxion dan ook veel bezig met duurzaamheid.”

Afgerekend  

Als Jochem Huis in ’t Veld vraagt of er op dat vlak ook wordt geïnstrueerd, zegt zij: “We moeten het daar met elkaar wel over hebben. Maar we moeten niet allemaal op ons eigen eilandje blijven zitten.” Jacob van Leeuwen: “Dus: zorg dat je van onderaf begint en de overheid moet maar zeggen wat we moeten doen? Het milieu belemmert soms ook ontwikkelingen. Er hoeft maar een zeldzame kikker ergens aan het broeden te wezen bij het uitbreiden van een tussenstation, of de boel ligt volkomen stil. We zijn bang om, als het om milieu gaat, het voortouw te nemen; bang dat als het resultaat negatief uitpakt, we daarop worden afgerekend.” Dave Bultman: “Op social media kan iedereen gewoon alles zeggen wat ie wil, maar jij wordt afgerekend op je initiatief.”

“Als je de warmtepomp ten opzichte van de HR-ketel bekijkt, ga je bij warm weer de behaalde rendementen weer gebruiken om te koelen – dat is luxe en je gooit er je gewonnen milieuwinst mee weg” stelt Jacob van Leeuwen. Als Robert-Jan de Vries zegt dat hij dat toch wat te kort door de bocht vindt, vraagt Jacob van Leeuwen: “Ben je er dan van overtuigd dat de doelstellingen voor 2050 gehaald worden?”

Een gezonde werkplek

“We moeten ook mensen aannemen voor de langere termijn” zegt Jochem Huis in ’t Veld. “Maar hoe ga je personeel langer gemotiveerd houden?” Dave Bultman antwoordt dat het onder meer wel afhangt van de werkplek: “Het maakt zeker verschil of we het hebben over een kantoor of een werkplaats.” “Wij horen van de werkvloer waar wij installaties hebben hangen dat mensen zeggen dat ze zich realiseren dat ze op een fijne, gezonde werkplek werken” vult Jochem Huis in ’t Veld aan. “Maar daarmee alleen trek je geen mensen” reageert Dave Bultman, hetgeen Jochem Huis in ’t Veld beaamt: “Inderdaad. Maar deels wel.”

Slimme technologie

“Alle economische opleidingen zijn financieel gedreven” stelt Margreet Engelhart. “Hoe ga je anders naar economie kijken?” Jacob van Leeuwen: “Mijn kinderen zeiden onlangs: kunnen we niet een moestuintje opzetten? We moeten samen nadenken over een bewuste levensstijl, duurzaam leven. Installateurs van zonnepanelen lopen, nu de salderingsregeling wordt opgeschort, tegen onbegrip aan. Mensen gaan nu weer zitten afwachten.”

Op de stelling dat de sleutel tot verduurzamen van een bedrijf is te beginnen met slimme technologie, zegt Jochem Huis in ’t Veld: “Wij zien bij industriële bedrijven dat dat inderdaad zo is. Maar je moet ook kijken hoe je daar duurzame oplossingen voor aanbiedt. Het is een ontwikkeling die zich steeds meer gaat versnellen. Hoe ga en kun je daarop inspelen?” Jacob van Leeuwen is het daarmee eens: “Daar moet je technologie voor ontwikkelen en aanbieden. En qua energieverbruik moet je de spits zien te mijden, daar los je op een snelle manier grote problemen mee op.”

Vragen goed stellen

Margreet Engelhart legt uit dat provincies en gemeentes problemen hebben waar ook op moet worden ingespeeld: “De LLO-specialist bij ons zit daar bovenop. Bedrijven en gemeentes worden samengebracht om gezamenlijk slimme oplossingen te bedenken, de handen ineen te slaan. Je moet vragen samen goed stellen en oplossingen bedenken – want er zijn best wel slimme oplossingen, maar hoe breng je die samen?” “Technisch personeel daalt wat betreft aanwas” zegt Jacob van Leeuwen. “Het is zaak om mensen te stimuleren om de technologie in te gaan. De vraag is hoog – de oplossing is dus om mensen te laten kiezen voor techniek.”

Robert-Jan de Vries: “Ik faciliteer van een overleg van negen ROC’s binnen Gelderland en Overijssel. We hebben nu 4% meer technische studenten dan vorig jaar. Daarnaast is er in vier jaar tijd een groei behaald van 20.000 vakmensen alleen al in de technische installatiebranche, wat deels zij-instromers zijn. Het is allemaal niet alleen maar negatief.” Margreet Engelhart reageert daarop dat men bij Saxion een minimaal aantal technische studenten ziet. “Als werkgevers maar aan de bel trekken bij opleiders: leid op wat wij nodig hebben!” zegt Robert-Jan de Vries daarop.

Dave Bultman: “Wij hebben zij-instromers hier, en dat bevalt goed. Ik ben wel blij met meer parttimers, want dat biedt me meer flexibiliteit. Er was een situatie waarin ik contact had met een leerkracht over de vorderingen en ontwikkeling van een specifieke zij-instromer; die leerkracht had toen die mail met mijn evaluatie als werkgever aan hem laten lezen. Die zij-instromer haakte vervolgens af. Dat vind ik kwalijk.”

Hulp bij aannemen zij-instromer

“On-boarding zit aan twee kanten” stelt Margreet Engelhart. “De cruciale voorwaarde is dat de werkgever begeleidt en heel bewust bezig is met de leerlingen die werkzaam zijn in zijn bedrijf. De kracht zou moeten zijn dat we ons er allemaal sámen voor inzetten. Privaat en publiek moeten bovendien veel meer samenwerken.” Robert-Jan de Vries: “Als kleine ondernemer heb je hulp nodig bij het aannemen van een zij-instromer.” Zij beaamt dat.

“Momenteel is er ook minder werk in de technische branche” constateert Jacob van Leeuwen. “Ook voor zzp’ers is er minder werk. Betekent dat dan dat er nu dus geen personeelsprobleem is?” “Kort cyclisch is er op dit moment minder werk” zegt Robert-Jan de Vries. “Maar de technische branche kent nu een zware vergrijzing. Dus moet je op tijd beginnen met het gericht opleiden van de benodigde technici.” “Er is nu een tekort aan monteurs” zegt Dave Bultman. “Er heerst flinke vergrijzing in de automotive markt. Ik zou werkelijk heel graag leerling-monteurs aantrekken.”

Jochem Huis in ’t Veld: “Uiteindelijk draait het bij elke samenwerking op dit gebied om collectief te starten vanuit hetzelfde belang.”

Deelnemers:
Margreet Engelhart, Saxion Parttime School Apeldoorn; www.saxion.nl
Jochem Huis in ’t Veld, Zehnder Group Zwolle; www.zehnder-cleanairsolutions.com
Dave Bultman, Autoverhuur Bultman Apeldoorn; www.bultman.nl
Robert-Jan de Vries, Wij Techniek; www.wij-techniek.nl
Jacob van Leeuwen, Kiwatt Ede; www.kiwatt.nl

Tekst: Theo Bennes

Interessant artikel? Deel het: