Van een tehuis weer een huis maken

13 november 2019 15:49

Verblijf in een verpleeghuis betekent in de praktijk voor veel mensen nog steeds gehuisvest zijn in een omgeving die overeenkomsten vertoont met een ziekenhuis. Dat staat haaks op het streven naar zelfstandigheid en maatschappelijke participatie. De FAME Groep ontwikkelde en realiseerde in het afgelopen decennium een nieuw woonconcept dat van een tehuis weer een thuis maakt. “En toch hebben we daarvoor evenveel vierkante meters nodig als de bouwers van een traditioneel verpleeghuis.”

Het denken over langdurige zorg is de voorbije jaren sterk veranderd. Alle burgers met een beperking moeten volwaardig kunnen functioneren in de samenleving. Een baan bij een normaal bedrijf voor wie een handicap heeft, en ook mensen met bijvoorbeeld dementie moeten zo goed mogelijk blijven participeren in hun natuurlijke omgeving. Er is al veel veranderd. Mensen hebben meer keuzevrijheid, maar moeten ook meer zelf betalen bijvoorbeeld. Alleen de bouwkundige invulling van die herziening blijft achter. Vooral het verpleeghuis is een versteende vormgeving van hoe we in de jaren zeventig van de vorige eeuw over zorg dachten.  Gelukkig is niet elke ontwikkelaar in dat tijdperk blijven steken.

Eigen plek

“De crisis van 2008 is voor ons een kantelpunt geweest,” zegt Henk Vonk, directeur van de FAME Groep in Zwolle. “We hebben in die periode veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van een visie en integrale woonconcepten voor mensen met een intensieve zorg- en ondersteuningsvraag. Onder het motto ‘van Verblijf Naar Wonen’ hebben we in samenwerking met een aantal grote zorgorganisaties een volwaardig alternatief ontwikkeld voor het traditionele verpleeghuis. Het belang van een eigen woning voor mensen met een intensieve zorgvraag, zoals dementie kan niet genoeg benadrukt worden. Dit wordt inmiddels onderbouwd door veel wetenschappelijke studies. In het traditionele verpleeghuis was het juist de gewoonte mensen  zoveel mogelijk in een gemeenschappelijke ruimte te houden. Bovendien gaan veel vierkante meters ‘verloren’ aan behandelruimtes, spreekruimtes, kamers voor managers – ruimtes die het grootste deel van de tijd leeg staan – zodat er des te minder overblijft voor de eigen plek van de bewoner. En die privéplek, die is nu net zo belangrijk voor het welzijn. In ons thuis voelen we ons veilig. Vanuit dat thuis gaan we de wereld in. Dat is voor iemand met dementie niet anders dan voor wie dan ook.”

Zelf de was doen

Een eigen team van ontwikkelaars en specialisten bij FAME bestudeerde de praktijk van het beschermd wonen en ontwikkelden aan de hand daarvan een geheel nieuw concept. In dat concept zijn elementen als afzonderlijke doktersruimtes verdwenen en is het eigen appartement van de bewonder de kern van het totaalconcept geworden. De verhuizing uit de eigen woning naar deze nieuwe woonconcepten heeft veel minder impact dan naar het traditionele verpleeghuis, zodat er ook immaterieel meer van het persoonlijke netwerk kan worden meegenomen. “Familieleden kunnen er blijven logeren,” legt Henk Vonk uit. “Ze kunnen er ook koken en de was doen. In 80% van de appartementen die we inmiddels hebben gerealiseerd is een aansluiting voor een wasmachine die ook daadwerkelijk benut wordt. Dat is fijn voor de bewoners -gedaan met labeltjes in de kleding plakken – maar ook voor de zorgorganisatie. De wasserij en het restaurant zijn facilitaire diensten waarop vaak zwaar verlies wordt geleden. De vraag is dan ook hoelang die diensten nog zullen worden gefinancierd vanuit de overheid.”

[caption id="attachment_54645" align="aligncenter" width="749"] Beschermd Wonen in het centrum van Mook.[/caption]

Minder medicijnen, minder verzuim

De FAME Groep realiseerde sinds 2015 reeds 1500 woningen volgens dit nieuwe concept. Alleen al in Nijmegen staan er meer dan 200, maar FAME werkte ook voor opdrachtgevers in andere delen van het land.  Genoeg praktijk om een aantal opvallende resultaten op te tekenen. “We zien dat het medicijngebruik onder bewoners fors is gedaald, evenals het verzuim onder zorgmedewerkers,” aldus Henk Vonk. “Op het vlak van stress vormen die toch communicerende vaten. Terwijl de investering in een nieuw complex dus niet hoger uitvalt dan in een traditioneel verpleeghuis, is de tevredenheid onder bewoners en medewerkers wel stukken hoger. En toch beweren we niet dat we de wijsheid volledig in pacht hebben. Tijdens de crisis hebben we geleerd kritisch te zijn, niet alleen vóór onze opdrachtgevers te werken maar ook mét hen te denken over de beste oplossing. Die andere denk- en werkwijze houden we vast, ook in deze hoogconjunctuur. We blijven onderzoeken hoe we het concept kunnen optimaliseren. De resultaten van die zoektocht krijgt onze opdrachtgever er gratis bij.”

Voor meer informatie, ga naar: www.famegroep.nl

Tekst: Jeroen Kuypers/fotografie: Gerrit de Boer

Interessant artikel? Deel het: