THE ECONOMIC BOARD EN ARBEIDSMARKT: Arbeidsmarktkrapte vraagt om onorthodoxe benadering

13 december 2023 15:29

• Bedrijfsadvies

Voorzitter The Economic Board Ahmed Marcouch en Strateeg Renate Bouwman: Onze regio wordt concurrerend op de arbeidsmarkt dankzij ons gecombineerde aanbod van werken, leven, onderwijs en gastvrij onthaal.

De regio Arnhem – Nijmegen staat (net als de rest van Nederland) voor enorme opgaven rond klimaatadaptatie, de energietransitie, woningbouw, zorg en het brede dossier over de water-, lucht, en bodemkwaliteit. De krappe arbeidsmarkt remt een voortvarende aanpak. Waar liggen oplossingen?

De problemen dateren niet van gisteren. Het Centraal Planbureau, het Planbureau voor de Leefomgeving, onderzoekers, politici en ondernemers, allemaal agenderen ze al langer de knelpunten: er moeten NU stappen worden gezet. Oplossingsrichtingen variëren van ‘we innoveren ons uit de problemen met behulp van technologie’ tot ‘we moeten ontgroeien en stappen terug doen.’

Medio april 2023 ondertekenden The Economic Board, Groene Metropoolregio Arnhem–Nijmegen en provincie Gelderland het Human Capital Akkoord. Doel is dat overheden, kennisinstellingen en werkgevers samen toewerken naar een arbeidsmarkt die ‘werkt’. Renate Bouwman, Strateeg Arbeidsmarkt van The Economic Board: “Doel is als regio te zorgen voor voldoende en goed gekwalificeerd personeel. De agenda wordt praktisch ingevuld door werkgeversen werknemersvertegenwoordigers, de arbeidsmarktregio’s, kennisinstellingen en beroepsopleidingen op alle niveaus. Wij verbinden en ondersteunen bestaande en nieuwe initiatieven met kennis en middelen. De agenda focust op drie thema’s; Leven Lang Ontwikkelen voor iedereen, het aantrekken en behouden van talent en het activeren van onbenut arbeidspotentieel.”

Onze insteek is de talenten van mensen te ontwikkelen en benutten

Urgentie

Ahmed Marcouch, burgemeester van Arnhem en voorzitter van The Economic Board, riep tijdens de ondertekening van het akkoord op tot een ‘versnellingstafel’. Hij beoordeelt de situatie als uitermate urgent. “We hebben radicaal andere ideeën nodig om resultaten te boeken wat betreft de gigantische opgaven op het gebied van energie, wonen en werken.”

Hij geeft een voorbeeld: “Tot 2030 moeten 981.000 woningen worden gebouwd. En tussen 2030 en 2040 nóg eens circa een miljoen. In onze regio is het doel, afgesproken in de Woondeal en ondertekend door achttien gemeenten, tot 2040 zo’n 50.000 tot 60.000 woningen te bouwen. Daarnaast staan we voor de gigantische klus van de energietransitie. Tot 2030 moeten hiervoor in Gelderland 15.000 nieuwe banen worden ingevuld. Tel daarbij de toenemende personeelskrapte in de zorg. De water-, lucht- en bodemkwaliteit die we sterk moeten verbeteren. Met welke mensen gaan we dat allemaal doen?”

Aansluiten

Bouwman haakt in: “Ten eerste moeten vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar aansluiten. Hier ligt een belangrijke taak voor opleiders en werkgevers. Beroepsopleidingen flexibiliseren hun onderwijscurriculum door het aanbieden van modulair opgebouwd onderwijs waarbij diplomering, certificering en skills gerichte erkenning mogelijk is. Zo vinden studenten, om-, her-, en bijscholers beter aansluiting op de arbeidsmarkt. Werkgevers zijn hier nauw bij betrokken, via het aanbieden van stages en het op de werkplek begeleiden van studenten, denk aan een initiatief als leren in bedrijf.”

“We gaan ook mensen die nu aan de kant staan en niet meedoen maximaal inschakelen”, aldus Marcouch. “Onze insteek is de talenten van mensen te ontwikkelen en benutten. Zo is er in Arnhem het plan voor het starten van een beroepentuin in 2024, waar jongeren, herintreders en statushouders via leerwerktrajecten en oriëntatie op krapteberoepen naar werk worden begeleid door ROC Rijn IJssel, woningcorporaties, werkgevers en bijvoorbeeld het buurtklusbureau. Voor zij-instromers en herintreders zijn er opleidingen van Move to Match. Allemaal praktische stappen. We schrijven niemand af, want iedereen kan naar vermogen bijdragen aan onze samenleving.”

Te weinig mensen

“De schaarste is groot. Naast het ontwikkelen van talent dat in de regio voorhanden is zullen we ook arbeids- en kennismigranten moeten werven en ook de talenten van asielmigranten inzetten”, zegt Marcouch. “Al jaren kampen techniek, de IT, de zorg, het onderwijs en logistiek met personeelstekorten. Door de ontgroening en de vergrijzing zijn we eenvoudigweg met te weinig mensen om alle opgaven waar we voor staan het hoofd te bieden.”

“Ondernemers die kampen met personeelsgebrek, schakelen nu waar mogelijk arbeidsmigranten in. Kennisinstituten en organisaties die afhankelijk zijn van kenniswerkers werven actief studenten en universitair opgeleiden in het buitenland. Dat is de feitelijke situatie, ook in onze regio. Dus ondernemers, kennisinstellingen en bestuurders weten dat arbeidsmigratie er substantieel aan bijdraagt om op zowel het gebied van kennis als op het gebied van vaardigheden praktisch stappen te zetten.”

Wervingskracht

“Waar het aan ontbreekt, is het niet openlijk benoemen van de urgentie en de bijdrage die arbeidsmigratie kan leveren”, aldus Marcouch. “Erken de toegevoegde waarde van migranten. Draag uit dat ze hier werk verrichten dat wij niet willen doen of waarvoor wij de mensen niet hebben. Een ander knelpunt is dat werving en selectie ad hoc gebeurt uit eigen behoefte en niet binnen een breder beleidskader van werken en wonen. Wat ook niet helpt, is dat migratie allerwegen wordt geproblematiseerd.”

“Om de kennis en kunde van migranten en mensen die nu aan de kant staan te benutten, is een structurele en doordachte aanpak nodig, waarbij wetten en regels maatgevend en ondersteunend zijn”, betoogt Marcouch. “Alleen op die manier kunnen we mensen die nu niet meedoen ertoe bewegen deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Zo kunnen wij ook onze wervingskracht maximaliseren richting arbeids- en asielmigranten om met een aantrekkelijk aanbod, ook voor hun partners, in ons land en in onze regio te komen werken en wonen.”

“Het begint met gastvrijheid. Dat mensen zich welkom voelen en gewaardeerd worden. Onze regio is aantrekkelijk om in te wonen, te studeren, te werken en te recreëren. Vinden wij. Maar vinden migranten op zoek naar studie en werk dat ook? Naast werk is het de brede sociaaleconomische en culturele sfeer die bepaalt of mensen hiernaartoe willen komen en willen blijven. Daar zijn we ons onvoldoende van bewust. We moeten arbeidsmigranten, waaronder kenniswerkers, en buitenlandse studenten zodanig faciliteren dat ze hier graag zijn en een bijdrage willen leveren. Net als de kenniswerkers en studenten zullen arbeidsmigranten hun familie, vrienden en bekenden gaan doorgeven in welk land het prettig leven is. Want let wel, wij concurreren met andere landen.”

“Het beleid moet structureel gericht zijn op het toelaten van migranten tot de arbeidsmarkt op basis van behoefte en gewenste kwaliteiten, talentontwikkeling en breed ondersteund door goede secundaire faciliteiten. Zo voorkom je ook een braindrain uit de landen van herkomst. Door een helder beleid voorkom je de wantoestanden van onderbetaling, overwerk en slechte behuizing. Bovendien maak je door heldere regels rond arbeidswerving mogelijk dat mensen ook terugkeren naar hun land van herkomst om dankzij actuele scholing en recente werkervaring bij te dragen aan hun land.”

Marcouch en Bouwman zijn het erover eens dat stevige keuzes moeten worden gemaakt op basis van de feiten en de praktijk. “We gaan met opleiders, onderzoekers, ondernemers en bestuurders op veel terreinen samen dingen anders doen met het oog op versterking van onze regio.” «

THE ECONOMIC BOARD REGIO ARNHEM NIJMEGEN

Toernooiveld 300, 6525 EC Nijmegen
Telefoon 085 - 040 99 80
E-mail bureau@theeconomicboard.com
www.theeconomicboard.com

Interessant artikel? Deel het: