Tafelgesprek Assen: ‘Ga vooral dingen doen die je leuk vindt’

8 juli 2021 14:29

• Personeel & organisatiemanagement
• Rondetafelgesprek

Dat is de conclusie die getrokken werd na het Tafelgesprek in De Nieuwe Kolk in Assen, met als onderwerp: Een lerende arbeidsmarkt is essentieel voor economische groei. Daarbij past misschien niet de conclusie dat je vooral dingen moet gaan doen die je leuk vindt, maar de discussie ging verrassend genoeg wel die kant op. Of was het niet zo verrassend als het lijkt en wint het besef ‘dat we het allemaal anders moeten doen’ aan kracht?

Peter van der Linde (manager commerciële zaken De Nieuwe Kolk), Klaske Veth (lector duurzaam HRM Hanzehogeschool), Peter Killestijn (beleidsadviseur onderwijs – arbeidsmarkt Werkplein Drentsche Aa), Jan Willem Poelma (jobcoach Kinnes/REA College) en Piet Kamminga (voorzitter stichting Techniek Academie Assen en Techhub Assen) kruisten de degens met elkaar. Een kruisverhoor werd het niet, wel een gesprek waarin 5 mensen elkaar vonden in de manier waarop we de arbeidsmarkt van de toekomst moeten organiseren. En die toekomst begint nu.

HR

Eerst maar eens verduidelijken wat een leerzame arbeidsmarkt is. Volgens Klaske heeft dat niet alleen te maken met klassikaal leren. “Juist on the job leren wordt steeds belangrijker. Wat we zien is dat met name het grootbedrijf de faciliteiten heeft om dit te organiseren, maar het MKB daar vaak niet aan toe komt. Iedere werknemer wil zijn werk goed doen en met plezier, maar daar is wel wat voor nodig om dat te kunnen realiseren. Daarom kan HR een prominentere plaats binnen het MKB krijgen. De uitdaging is dat MKB-ondernemers daarvoor meer met elkaar gaan samenwerken.”

Piet Kamminga, die naast zijn werk voor Techhub Assen, een aantal bedrijven runt, is het deels met Klaske eens. Hij geeft aan dat hij binnen zijn bedrijven, die qua omvang behoren tot het MKB, en waar een HR-afdeling ontbreekt, wel goed met de medewerkers omgaat. “En ik zie om mij heen dat dit bij heel veel MKB- en familiebedrijven het geval is. Juist in management gestuurde bedrijven wordt er minder geïnvesteerd in mensen, is mijn idee. Je moet voorkomen dat we gaan ‘over’organiseren. Ik ken in mijn woonplaats Heerhugowaard en ook in Assen inmiddels heel veel bedrijven en wat je ziet is dat bij bedrijven met minder dan 50 medewerkers vaak geen HR-afdeling aanwezig is. Of dat erg is? Ik denk het niet, daar wordt over het algemeen in gewone mensentaal gesproken en zijn medewerkers onderdeel van het gezin en daar zorg je voor.”

Omslag

Volgens Peter Killestijn wordt het tijd om een omslag te maken en ons meer te richten op de organisatie van kleine bedrijven die geen HR hebben. “De coöperatie Westerkwartier is daar een goed voorbeeld van. Een maatschappelijke onderneming die als aanjager van maatschappelijke en economische innovatie fungeert en waarin bedrijfsleven, onderwijs en deskundigen elkaar vinden. Allemaal in de regio, met de regio en voor de regio.”

Peter van der Linde vraagt zich hardop af of MKB-ers er wel zin in hebben om zich verder te organiseren. “Het beeld van de gemiddelde MKB-er is dat hij het werk doet, waar hij goed in is en alles wat op zijn pad komt, zo goed mogelijk probeert op te lossen.”

Blijven werken

Even een stapje terug naar de conclusie van dit gesprek: blijf vooral dingen doen die je leuk vindt. Die gedachte wint terrein, vindt Klaske. “Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het aantal gepensioneerden dat blijft werken. Mensen die het naar hun zin hebben, willen blijven werken, ook deels gedreven door financiële prikkels.”

Volgens Peter Killestijn heeft dat ook te maken met het werk dat je doet. “Als je lol hebt in je werk, wil je vaak wel door. Maar, heb je een zwaar beroep of werk je bij een bedrijf wat je niet bevalt, dan wordt het verhaal anders.”

Inhoudelijke kennisoverdracht

Jan Willem geeft aan dat juist ook voor de oudere generatie toekomst is. “Ik merk in de praktijk dat jonge mensen inhoudelijke kennisoverdracht, op de werkvloer, als zeer prettig ervaren. Je ziet direct wat je leert en dat spreekt aan. Het MKB speelt daarin een belangrijke rol. Veel mensen hebben geen zin om in grotere organisaties te functioneren, maar juist wel in de kleinere. Ook daar moet kennisoverdracht plaatsvinden. Er komt een grijze golf aan en die mensen moeten toch grotendeels opgevolgd worden.”

Peter Killestijn ziet in die overdracht een rol weggelegd voor de 55 plusser. “Mensen die hun huis vrij hebben en voor wie geld minder belangrijk is, maar die een vooraanstaande, lerende rol voor de jongere kan vervullen.” Wat Peter van der Linde betreft is er een wereld te winnen. “Ik ken veel mensen die bijvoorbeeld graag één dag in de week les op een school zouden willen geven. Ik denk dat we daar meer naartoe moeten.”

Aandacht en perspectief

Volgens Piet moeten we veel meer gaan denken in vacaturestromen. “Waar is in de toekomst vooral behoefte aan? Laten we daar mensen voor gaan opleiden. Kijk, zo’n flexibele schil die veel bedrijven hebben is verschrikkelijk. MKB-ers zien flexwerkers minder als ‘gezinslid’ en dus krijgen die minder zorg en aandacht. Mensen hebben juist behoefte aan aandacht en perspectief, dat bied je niet met een flexibel contract. Ik heb het UWV laatst nog gevraagd om elke WW-er die iets met techniek heeft naar ons toe te sturen. Wat we kregen waren, zoals ik het noem, draaideurwerknemers, die het vertrouwen in ondernemend Nederland helemaal kwijt waren. Wij gaan met ze aan de slag, bieden ze een opleiding en werk bij één van onze technische partners aan. Dan ben je bezig met het faciliteren van een loopbaan voor mensen.”

Het voorbeeld spreekt Peter Killestijn aan. “Je bent dan bezig om intersectoraal te scholen. Techhub Assen is wat dat betreft een mooi voorbeeld wat navolging verdient.” Hij noemt als ander voorbeeld Hof van Saksen, dat 26 mensen via het UWV heeft aangenomen, opgeleid en een baan heeft aangeboden.” Jan Willem vindt het een mooi voorbeeld, maar geeft aan dat juist een groot bedrijf dit kan organiseren, maar binnen het MKB de aanpak van Techhub Assen meer geschikt is.

Schaarste

“We moeten de manier waarop we mensen voor een vak interesseren omdraaien”, gaat Piet verder. “Dus, geen vacatures uitschrijven, maar eerder de publieke matching organisaties van Peter inschakelen. Binnen het MKB is het besef nog niet doorgedrongen dat de vijver met mensen waar je uit kunt putten aan het opraken is, dat de schaarste alleen maar toeneemt.” Een conclusie die Peter Killestijn onderschrijft. “Nu al zijn er veel vacatures die niet ingevuld kunnen worden.”

“Het grootbedrijf schreeuwt om het schaap met de vijf poten, maar die zijn er niet”, geeft Klaske aan. “Europa en de Verenigde Staten zijn grijze oma’s, het aantal jongeren neemt af en dus ook het aantal kandidaten voor de vacatures die er zijn. Het is dus zaak om de mensen fris en fruitig te houden.”

Gezond en fit blijven

Volgens Jan Willem moeten we daarom veel meer naar de langere termijn kijken. “Het is in ieders belang dat we het met elkaar vol houden, dat we lol hebben in de dingen die we doen, zoals ons werk, maar vooral ook gezond en fit blijven.” Klaske is wat dat betreft niet optimistisch. “Het aantal mensen, ongeacht leeftijd overigens, met een burn-out stijgt jaarlijks, dat blijft toch een belangrijk aandachtspunt.”

Economische krimp

“Daarom moeten we ons misschien wel afvragen of we economische groei nog wel centraal moeten stellen”, antwoordt Jan Willem. “Ik denk het namelijk niet. We moeten vooral de dingen blijven doen die we leuk vinden. En ja, werk hoort daarbij, maar we hebben met elkaar de taak dat werk ook zo leuk mogelijk te maken.” Peter Killestijn is het daarmee eens. “Kijk hoe we met de wereld omgaan, dat kan zo niet doorgaan. Misschien moeten we wel toe naar economische krimp. Dat is heel spannend, maar volgens mij is het al 10 over 12 en hebben we geen keuze.” De vraag doet zich voor hoe we met krimp moeten omgaan. “Er gaan dan veel bedrijven kapot”, zegt Piet. “Dus ja, we adresseren het probleem, maar een oplossing vind ik nog niet zo gemakkelijk.” Het gaat er misschien meer om hoe we economische groei definiëren, reageert Peter Killestijn.

Waarde

Wat corona duidelijk heeft gemaakt is dat we minder zijn gaan vliegen, onze boodschappen meer om de hoek deden en blij waren met de tijd die we hadden voor buren, familie en vrienden. De vraag of we het in de toekomst misschien allemaal weer wat dichterbij moeten zoeken wordt door Peter van der Linde positief beantwoord. “De Nieuwe Kolk moet het hebben van bezoekers en bedrijven uit de regio. Dat heeft waarde, voor ons en voor hen. Misschien moeten we het daar wel meer in zoeken.”

“Het gaat om de langere termijn en dan ben je dus terug bij de coöperatie, waarbinnen bedrijven zaken met elkaar doen en winstmaximalisatie van minder belang is. We moeten ons echt gaan afvragen wat we aan de nieuwe generatie willen meegeven.”

“Volgens mij gaat het ook om framing”, gaat Klaske verder. “Noem een economische achteruitgang geen krimp, maar noem het juist een toename van leefbaarheid. De terugkeer naar lokaal hebben we in de covid-tijd gezien, ik hoop dat die trend blijft.”

Eigenaar worden

Peter van der Linde geeft aan dat iedereen meedoet aan de ratrace. “Er ligt veel verantwoordelijkheid bij ouders, hoe voed je je kinderen op? We verwachten van onze kinderen dat ze van alles moeten, is dat goed? Dus, begin ook bij jezelf.” Fit zijn, gezond, lekker werken en ondernemen, het is volgens Jan Willen veel belangrijker dan economische groei en geld verdienen. “Het heeft volgens mij ook met trots te maken”, zegt Klaske. “En dat is jammer. Het is prima wanneer je een MBO 1, 2 of 3-opleiding hebt. Als het maar bij jou past wat je doet, daar gaat het om. Je moet eigenaar worden van je eigen leven en werk.”

Piet zegt dat verandering nog niet zo gemakkelijk is. “Dat heeft met het tijdsgewricht te maken waar we in zitten. Iedereen ziet het en is van goede wil, maar om een maatschappij heel anders in te gaan richten, dat valt nog niet mee. We experimenteren ook te weinig in Nederland. Zo’n Techhub geeft aan welke mooie resultaten er mogelijk zijn wanneer je buiten de lijntjes durft te denken en de ontmoeting faciliteert, daaruit komen vaak de mooiste ideeën.”

Thuis werken

De coronapandemie bracht ook met zich mee dat heel veel mensen thuis gingen werken. Klaske vraagt zich af of dit na de pandemie zo blijft. “Gaan er bijvoorbeeld in het MKB meer mensen thuis werken? Wij hebben daar onderzoek naar gedaan en daaruit bleek dat veel mensen blij waren met de autonomie, dat ze meer aandacht konden besteden aan de mensen en dingen om hen heen, wat volgens mij echt belangrijk is in het leven. De leidinggevende speelt daarin een cruciale rol. Geeft hij of zij zijn of haar medewerkers het vertrouwen.”

“Een andere conclusie uit het onderzoek was dat mensen het toch ook prettig vinden om 1 of meerdere dagen op het werk te zijn. Waarom? Omdat ze elkaar fysiek missen als collega. Dat geeft aan hoe belangrijk werk is voor mensen. Ik pleit er daarom voor om van je werkomgeving een soort playground te maken. Een plek voor ontmoeting, naast het thuis werken.”

Interactie

Daarbij tekent de tafel aan dat thuiswerken een blijvertje kan zijn, maar dat we niet weten wat we daardoor gemist hebben. Aan creativiteit, aan nieuwe ideeën, aan andere inzichten. Immers, die ontstaan niet achter de computer, maar juist door de interactie tussen mensen. “Ontmoetingen blijven keihard nodig”, geeft Klaske aan. “Met het thuiswerken hebben mensen meer de regie van hun leven in handen gekregen, terwijl de productiviteit niet achteruit is gegaan. Dat is ontzettend positief en geeft aan dat wanneer je mensen zelf de regie geeft, zij daar goed mee om kunnen gaan. Kortom, vraag het aan de mensen zelf wat ze willen, de menselijke maat moet terug. En laat al die managers en directeuren niet over de hoofden van mensen praten, maar met mensen.” Juist dan ben je als mens beter in staat om de dingen te doen die je leuk vindt, en daar gaat het om, zo is de conclusie en overtuiging van de Tafel.

Foto's: Gerrit Boer // Tekst: Henk Poker

Interessant artikel? Deel het: