PMO: Medewerkers gezond op de werkvloer houden

21 februari 2019 11:43

• Personeel & organisatiemanagement

VaardigWerk is een landelijk opererende arbodienst die in 2008 opgericht is door Ans Klein en waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Alphen aan den Rijn. Daar werkt een vast team van vijfentwintig medewerkers, bestaande uit casemanagers, bedrijfsartsen en arbeidsdeskundigen. Voor de rest heeft de organisatie, verspreid over heel Nederland, meer dan vijfhonderd bedrijfsartsen, verzuimbegeleiders en arbeidsdeskundigen in het bestand die gecontracteerd kunnen worden voor verzuimbezoek. Ans gaat na het introductie-artikel in een serie van vijf artikelen dieper in op bepaalde facetten van haar werk. Het eerste artikel van deze serie gaat over de WIA-uitkering. Ans geeft hierin tips hoe je als werkgever veel geld kunt besparen door de juiste stappen te zetten in trajecten met ziek personeel. Dit tweede artikel gaat over PMO, wat staat voor Periodiek Medisch Onderzoek, ook wel Preventief Medisch Onderzoek genoemd. Het is dé manier om de gezondheid van het personeel te bewaken en te bevorderen.

Uitval door ziekteverzuim voorkomen

Ans waarschuwt direct: “Werkgevers zijn sinds juli 2017 wettelijk verplicht om hun personeel sowieso eens per twee jaar een PMO aan te bieden. Het wordt gedaan onder leiding van een bedrijfsarts en het is een uitstekend middel om verzuim te voorkomen. Uit het onderzoek komt naar voren of mensen goed in hun vel zitten, of dat er sprake is van bepaalde klachten. Het is eigenlijk een preventieve maatregel waarmee je probeert om medewerkers gezond op de werkvloer te houden.”

Volgens haar realiseren veel werkgevers zich niet dat het een verplichting is in de nieuwe Arbowet. Verder constateert zij dat het vaak ook een ondergeschoven kindje is, omdat veel werkgevers terugdeinzen voor de kosten van een PMO. Ze vergeten daarbij naar de voordelen van het onderzoek te kijken, want medewerkers hebben op deze manier vroegtijdig contact met een bedrijfsarts over bijvoorbeeld bepaalde risico’s die ze lopen. Daarmee wordt uitval door ziekteverzuim juist voorkomen. Ans: “Even vrij vertaald: Als iemand teveel werkstress ervaart, denkt een werkgever al snel ‘Ja dag! Iedereen werkt gewoon door en jij loopt te zeuren!’ Maar uit het PMO-onderzoek zou zomaar kunnen blijken dat die werkbelasting bij iedereen behoorlijk hoog is en kan er gekeken worden wat er aan die psychosociale arbeidsbelasting gedaan kan worden. Dat voorkomt uitval op langere termijn. Dus die investering ga je als werkgever altijd terugverdienen.”

Ondernemers van bedrijven in de bouwsector of bedrijven waar met gevaarlijke stoffen gewerkt wordt, hebben PMO over het algemeen wel standaard ingezet om te voorkomen dat ze aangeklaagd worden in verband met allerlei medische klachten bij het personeel. Maar omdat de doorsnee werkgever dat nog niet in het systeem heeft zitten, benadrukt Ans dat de ondernemers het niet alleen moeten zien als een opgelegde verplichting vanuit de overheid, maar dat ze moeten beseffen dat het ook in hun eigen belang is.

Ze legt uit hoe het werkt: “Hoewel de werkgever verplicht is om een PMO aan te bieden, is de werknemer niet verplicht om eraan mee te doen. Maar als de werknemer ervoor kiest om wél mee te doen, werken we bij VaardigWerk als volgt: De werknemer vult een vragenlijst in. Als dan blijkt dat er een vervolgactie ingezet moet worden, neemt een verpleegkundige deze lijst met de persoon door en zorgt ervoor dat er een uitgebreider onderzoek komt. Vervolgens wordt er een bedrijfsarts ingezet. De werkgever is verplicht om daar zijn medewerking aan te verlenen en draait ook voor de kosten op.”

“En dan betaal je écht de hoofdprijs!”

Alle werkgevers zijn RI&E-plichtig (Risico-Inventarisatie & -Evaluatie) en moeten de RI&E regelmatig laten updaten. In een RI&E staan alle gebreken van het bedrijf genoteerd. De werkgever is verplicht om deze gebreken binnen een bepaald tijdslimiet van bijvoorbeeld twee maanden te herstellen. Doordat je in een RI&E kunt zien welke risico’s de medewerkers van het bedrijf lopen, is het eigenlijk de basis van een PMO. Daarom moet er ook in staan hoeveel keer er een PMO is aangeboden.

Als er sprake is van een bedrijfsongeval, gaat de Arbeidsinspectie de RI&E checken. Als daaruit blijkt dat de werkgever nagelaten heeft om de genoteerde gebreken te herstellen, volgt er een boete. Dit gebeurt ook wanneer een werknemer ernstig ziek wordt en het aantoonbaar is dat er bij een PMO bepaalde klachten naar voren kwamen, maar dat de werkgever niet mee wilde werken aan een uitgebreider onderzoek.

Ans: “En dan betaal je écht de hoofdprijs! Wij kwamen een keer bij een productiebedrijf waar de RI&E zeven jaar geleden voor het laatst ge-update was en waar een medewerker met zijn hand in een machine terecht was gekomen. Wij zijn dan verplicht om het te melden bij de Arbeidsinspectie. Het eerste wat ze deden was de RI&E checken. Uiteraard vonden ze die veel te oud en er kwamen nog meer gebreken uit naar voren. Verder was er in die zeven jaar een heel stuk aangebouwd aan de fabriek wat nergens vermeld stond. De boete was gigantisch hoog en de verzekeraar weigerde uit te betalen, omdat de risico’s niet afgedekt waren. Nou beschikte dit bedrijf over voldoende liquide middelen, maar als je een doorsnee bedrijf hebt en je net je hoofd boven water kunt houden, kun je de tent wel sluiten!”

Bezuinigen op een paar honderd euro’s terwijl het duizenden euro’s kan besparen

Om aan de werkgever en de werknemers het belang van een PMO uit te leggen, houden de mensen van VaardigWerk vaak van tevoren een korte workshop bij bedrijven, waarbij ze het ook toespitsen op de branche waarin het betreffende bedrijf actief is. In deze workshops wordt duidelijk gemaakt dat op termijn iedereen, zowel de werkgever als de werknemers, er bij gebaat is en er voordeel aan heeft. Via een workshop ontstaat het effect dat bedrijven een spiegel voorgehouden krijgen doordat er vanuit VaardigWerk vragen gesteld worden, waardoor mensen weer bewust worden gemaakt van het verkeerde automatisme wat er binnen het bedrijf is ontstaan.

Ans: “Wij zien vaak dat mensen veel alerter zijn als ze zo’n keuring gehad hebben. Als iemand bijvoorbeeld tilproblemen heeft, gaat hij natuurlijk naar een dokter. Maar tijdens zo’n PMO kun je ook met elkaar tot de conclusie komen dat je op een andere manier moet bewegen of anders achter je bureau moet zitten. Er ontstaat dan een groepsdynamiek waarin men elkaar stimuleert. Uit een PMO kan ook blijken dat er in onveilige ruimtes gewerkt wordt, terwijl iedereen in het bedrijf denkt dat het veilig is. Ik was laatst in een bedrijf waar het gigantisch stonk, terwijl de mensen daar eraan gewend waren en het allang niet meer roken. Maar het werd wel veroorzaakt door giftige stoffen!”

Ze benadrukt dat werkgevers ervan doordrongen moeten worden dat PMO een stuk preventie is waarmee je aan de achterkant meer bespaart dan je aan de voorkant investeert. In de praktijk ziet ze nog teveel werkgevers die er moeite mee hebben om er iets mee te doen, omdat ze het alleen maar zien als de zoveelste wettelijke verplichting wat weer geld kost. Gechargeerd gezegd willen ze bezuinigen op een paar honderd euro’s terwijl ze duizenden euro’s kunnen besparen. Ans: “Een PMO hoeft helemaal niet zoveel te kosten. Als iemand ziek wordt, kost dat veel meer! Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een PMO ziekteverzuim voorkomt, maar als er in een bedrijf veel van dezelfde soort klachten zijn, kun je daar vanuit een PMO wel actie in ondernemen zodat je een grote uitval voorkomt.

Eén op de vijf mensen werkt niet als gevolg van een burn-out

Tot slot zijn gezondheidsklachten die bij een PMO naar voren komen lang niet altijd uitsluitend werk gerelateerd. Vaak is het ook een combinatie van werk en privé en dan heb je het over de eerder genoemde psychosociale arbeidsbelasting. Onze prestatiemaatschappij begint zijn tol te eisen, waardoor het aantal mensen met een burn-out zorgwekkend stijgt. Het kost de Nederlandse samenleving inmiddels ruim twintig miljard euro op jaarbasis. Volgens een onderzoek van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) werkt in ons land ongeveer één op de vijf mensen niet als gevolg van stress en een burn-out. Alleen al daarom is het belangrijk om als werkgever te investeren in de gezondheid van je personeel!

Maar volgens Ans vinden veel werkgevers dit een lastige materie en weten ze vaak niet goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Ze laten het dan over aan de arbodiensten omdat ‘die het wel zullen weten’. Het gevolg is dan bijvoorbeeld dat het UWV sancties oplegt richting de werkgever, omdat die in haar ogen te weinig gedaan heeft aan het herstel en de eventuele de re-integratie van de betreffende werknemer. “We moeten allemaal eerlijk zijn over het feit dat het een lastige materie is”, aldus Ans. “Maar ik vind dat de werkgever over het algemeen te verkrampt is qua ‘het kost me teveel en ik wil het niet’ en die houding is vaak veel duurder dan een investering doen die op de juiste manier plaatsvindt. Een zieke werknemer kost gemiddeld namelijk minimaal tweehonderdvijftig euro per dag en als het UWV een sanctie oplegt, betaalt de werkgever nog eens een jaar extra.”

Tekst: Leo Singor

Interessant artikel? Deel het: