Meerjarenplannen: essentieel in een VUCA Wereld

27 november 2023 14:16

• Personeel & organisatiemanagement

We leven in een VUCA wereld: volatile, uncertain, complex, en ambiguous. Ofwel: volatiel, onzeker, complex en dubbelzinnig. Deze termen beschrijven niet alleen de uitdagingen waar we voor staan, maar bieden ook inzicht in hoe we hiermee om kunnen gaan​​. Een veel voorkomende misvatting is dat het maken van meerjarenplannen in een dergelijke wereld zinloos is. Het tegendeel is het geval, mits je het juiste soort plannen maakt.

VUCA wereld

VUCA staat niet voor een enkele, overkoepelende uitdaging, maar voor vier verschillende typen uitdagingen, elk met unieke kenmerken en vereiste aanpakken (zie ook dit artikel):

• Volatiliteit verwijst naar situaties die onverwacht of instabiel zijn. De uitdaging hier is de snelheid waarmee veranderingen optreden. Organisaties moeten ruimte en middelen hebben om snel te reageren op dergelijke situaties, bijvoorbeeld door extra voorraden of capaciteit te hebben.
• Onzekerheid wordt gekenmerkt door een duidelijke zichtbaarheid van een situatie, ondanks beperkte informatie. In deze gevallen is het verzamelen en delen van informatie cruciaal.
• Complexiteit houdt in dat een situatie bestaat uit vele verbonden elementen en variabelen. Hier is het belangrijk om het systeem beheersbaar te maken door te focussen op de cruciale elementen.
• Dubbelzinnigheid, tenslotte, treedt op in situaties die zo chaotisch zijn dat er geen duidelijke verbanden te leggen zijn. In deze gevallen is het essentieel om snel te experimenteren en te leren​.

Meerjarenplan

In een VUCA wereld zijn meerjarenplannen cruciaal. De inzet die je pleegt en de resultaten die je boekt zijn namelijk niet volledig afhankelijk van de wereld om je heen. Een meerjarenplan helpt organisaties een duidelijke richting te bepalen en te weten wanneer het anders gaat dan verwacht. Een effectief meerjarenplan fungeert als een 'van plan', een richtingwijzer, in plaats van een strikt te volgen pad. Het moet een levendig beeld vormen van de toekomst, en zowel het 'waarom' als belangrijke mijlpalen voor de komende jaren bevatten. Het begrijpen van de krachten en zwaktes van de organisatie, haar (menselijk) kapitaal en de externe omstandigheden is essentieel om de gewenste toekomst te bereiken​​.

Scenario’s

Scenarioplanning maakt het plan vervolgens robuuster tegen verstoringen. Scenarioplanning begint met het in kaart brengen van belangrijke trends en het rangschikken van deze trends op basis van hun onzekerheid en impact op de organisatie. Het uitwerken van levendige scenario’s door een divers team leidt tot het voorbereiden van managementteams op verschillende toekomsten. Scenario’s zijn dus verhalen van de denkbeeldige toekomst, die gebaseerd zijn op nu al waarneembare ontwikkelingen. Door deze aanpak zijn organisaties beter voorbereid op onverwachte gebeurtenissen en verstoringen rond de plannen van de organisatie​​.

Scenarioplannning stelt organisaties in staat snel te reageren op veranderende omstandigheden. Een historisch voorbeeld is Shells aanpak tijdens de oliecrisis van 1973, waar scenarioplanning hen een aanzienlijk voordeel gaf over concurrenten die minder goed voorbereid waren.

VUCA? Dan zeker plannen!

In onze dynamische wereld zijn meerjarenplannen en scenarioplanning onmisbaar voor organisaties om adaptief en veerkrachtig te blijven. Ze stellen organisaties in staat om proactief te leiden, zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en met vertrouwen de toekomst te navigeren. Deze strategieën zijn niet alleen reacties op VUCA-uitdagingen, maar ook middelen om kansen te creëren en te benutten in een steeds veranderende wereld. Door het gebruik van deze tools kunnen organisaties anticiperen op en reageren op volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en dubbelzinnigheid, waardoor ze niet alleen overleven, maar ook floreren in een VUCA wereld.

info@adburdias.nl

Interessant artikel? Deel het: