Doorgedreven strafzaken zadelen ondernemers op met reputatieschade
26 april 2019 09:59
Begin april besloot de rechtbank tot volledige vrijspraak in twee high profile economische strafzaken. In beide gevallen voerde het Openbaar Ministerie (OM) jarenlange procedures die uiteindelijk onsuccesvol bleken. De hoofdrolspelers, vastgoedondernemer Klaas Hummel in de ene zaak en voormalig KPMG-bestuurder Jaap van Everdingen in de andere, werden op alle punten vrijgesproken. Desondanks zijn dergelijke rechtszaken bijzonder schadelijk voor ondernemers en bestuurders. Zolang de beschuldigingen niet zijn weerlegd, krijgen zij te maken met langslepende procedures die zowel hun reputatie als hun portemonnee schaden. Onderzoeksjournalist Jorg Leijten vroeg zich daarom eerder al in NRC af of het OM wellicht aan scoringsdrift leed.
Vrijspraak na jarenlange procedures
De rechtbank achtte niet bewezen dat vastgoedmiljonair Klaas Hummel onzakelijk handelde rond de verkoop van een van zijn vastgoedobjecten in 2007. Volgens het OM verkocht hij een entertainmentcomplex bij Enschede tegen een te lage prijs, aangezien de koper het enkele maanden later voor een veel hoger bedrag aan een groep Twentse investeerders verkocht. Al jarenlang ontkent Hummel de aantijgingen en stelt hij het complex tegen een marktconforme prijs te hebben verkocht. De verkoop aan de Twentenaren was daarentegen gebaseerd op optimistische taxaties. Toch zette het OM de zaak door, tot de rechtbank begin april alle beschuldigingen verwierp. Het OM zag in dat verder procederen de feiten niet ging veranderen en zag af van hoger beroep.
De aanklager tekent daarentegen wel hoger beroep aan tegen Jaap van Everdingen en enkele andere verdachten. Enkele dagen na de vrijspraak van Hummel kwam de rechtbank tot hetzelfde oordeel in de zaak rond voormalig KPMG-bestuurder Van Everdingen. Hij en de andere verdachten zouden volgens het OM fraude hebben gepleegd bij de bouw van het KPMG-hoofdkantoor in Amstelveen. Ook in deze zaak zag de rechtbank onvoldoende grond voor de beschuldigingen, maar voor Van Everdingen is het leed nog niet voorbij nu hoger beroep volgt.
Misplaatste scoringsdrift OM
Het patroon van vrijspraak na jarenlang procederen in prominente financiële strafzaken viel ook onderzoeksjournalist Jorg Leijten op. Hij vroeg zich in NRC af of het OM aan scoringsdrift leidde in dergelijke fraudezaken. “Niet zelden ging justitie er na een voorbereiding van jaren met gestrekt been in”, refereert Leijten aan de opvallend hoge strafeisen in de fraudezaken. Hij laat advocaat Aldo Verbruggen aan het woord, die constateert dat het OM de laatste jaren veel strafzaken voert over kwesties die eigenlijk in andere rechtsgebieden vallen. “Als je ergens een strafzaak van maakt, moet je heel zeker zijn dat er sprake is van harde fraude of valsheid in geschrifte”, aldus Verbruggen. “En dat het niet gewoon om een fiscale discussie gaat.”
Dian Brouwer, advocaat van Klaas Hummel, wijst op een belangrijke factor in het doorzetten van grote economische strafzaken. Deze vereisen volgens hem lang onderzoek en dus een flinke investering van tijd en geld. “De reflex wil dan nog wel eens zijn dat een zaak om die reden dan maar moet worden doorgezet”, stelt Brouwer. Ook doet het OM aan symboolpolitiek en wil het vooral voorbeelden stellen, meent Daan Doorenbos, raadsman van Jaap van Everdingen: “Het OM vindt dat er iets niet deugt en sleept de hoogste baas er dan maar bij.” Daar zijn deze zaken volgens Doorenbos echter te gecompliceerd voor.
Reputatieschade
De verdachten blijven achter met een financiële strop, maar belangrijker is misschien nog wel de aanzienlijke reputatieschade. “Het OM en de Belastingdienst hebben natuurlijk het recht om een zaak aan te spannen”, stelt Klaas Hummel voorop in De Telegraaf. “Maar ondertussen stond wel mijn reputatie op het spel.” Hij heeft bovendien altijd gezegd het een onzinnige zaak te vinden en was dan ook niet verrast door zijn volledige vrijspraak. “[Het OM] stond kritiekloos tegenover de informatie die ze over mij kregen aangereikt door FIOD”, aldus Hummel. Hij laat aan Quote weten terug te kijken op een zware tijd: “Ik moet constateren dat het jammer is dat zoveel tijd en geld zijn gestoken in een zaak waaraan je, als je er met enige distantie naar kijkt, niet dezelfde conclusies kunt verbinden als het OM deed.”
Ook Jaap van Everdingen was van mening dat zijn strafzaak geenszins onvermijdelijk was. “Ik ben vijf jaar lang buiten de maatschappij gezet”, meldde hij na de uitspraak aan Bart Mos, journalist van De Telegraaf. “En dat alleen omdat de Belastingdienst destijds niet even contact heeft opgenomen om ons om uitleg te vragen.”
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.