Pieter Klapwijk over het revolutionaire ketenconcept van start-up AgOS

17 februari 2020 11:27

De in 2017 opgerichte agritech start-up AgOS combineert blockchain-technologie met moderne financieringsmethoden om supply chains (toeleveringsketens) binnen de agrarische sector efficiënter en transparanter te maken. Vorig jaar werden de eerste proefprojecten succesvol afgerond, waarmee het bedrijf een nominatie verdiende in de categorie ‘Digitale Transformatie van het Jaar’ bij de Computable Awards 2019. Pieter Klapwijk, medeoprichter van AgOS, vertelt over het revolutionaire concept en kijkt alvast vooruit.

Van hackaton-project tot veelbelovende start-up

“We zijn eigenlijk per toeval in de agrarische sector terecht gekomen, maar ons concept is in principe toepasbaar op ketens in allerlei sectoren,” stelt Pieter Klapwijk. In 2017 maakte hij onderdeel uit van een team dat meedeed aan de Dutch Blockchain Hackaton in Groningen, met een project gericht op de toepassing van blockchain-technologie binnen de varkensketen. “We merkten toen dat blockchain en ‘Supply Chain Finance’ (ketenfinanciering) heel erg goed samengingen.” Het resulteerde in de oprichting van AgOS, een start-up die de bevindingen uit het hackaton-project in de praktijk wil brengen.

AgOS is deels gevestigd in Wageningen en deels in Amsterdam en bestaat uit een team met zeer diverse achtergronden, variërend van medisch en juridisch tot softwareontwikkeling en data-analyse. Pieter Klapwijk voegt daar zelf zijn expertise op het gebied van supply chain finance aan toe. Klapwijk was onder andere ruim 10 jaar partner bij A.T. Kearney, als professor in dit vakgebied verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit en medeoprichter van de internationale Supply Chain Finance Community, waar men vooroploopt met de verdere ontwikkeling van dit relatief nieuwe begrip.

De eerste pilot-projecten van AgOS richten zich op varkensketens, omdat deze zich hier goed voor lenen. “Sommige supply chains, zoals binnen de automotive-industrie, zijn al zeer minutieus georganiseerd, zodat hier minder grote verbetering te behalen is. Anderzijds ontbreken in sommige ketens nog de basisvereisten voor ons concept, zodat inpassing van ons concept moeilijk is. Binnen de varkensketens zijn er goede mogelijkheden voor verbetering, en werkt men hard aan de basis om dit mogelijk te maken. Vandaar dat we hierbij zijn uitgekomen, maar we spreken ook regelmatig partijen met andere soorten ketens” aldus Klapwijk.

Blockchain maakt totstandkoming producten inzichtelijk

De basis van AgOS is een digitaal platform dat alle relevante informatie over een productieketen inzichtelijker maakt. “In de varkensketen is voor de meeste slachterijen nu alleen de aanvoerplanning belangrijk” zegt Klapwijk, “maar waar de varkens vandaan komen, welk voer ze hebben gekregen en wat hun genetische achtergrond is, weet men doorgaans niet.” Met behulp van blockchain kunnen in een varkensketen ‘vleespaspoorten’ worden bijgehouden. Blockchain is een gedistribueerd en daardoor moeilijk corrumpeerbaar systeem voor het vastleggen van gegevens, dat vooral bekend is geworden door toepassing bij cryptocurrency zoals Bitcoin. In deze paspoorten kan men terugkijken “van zaadje tot karbonaadje”. Zo weet men precies wat er in ieder stap in de keten is gedaan, van de temperatuur in de stal tot oponthoud onderweg tijdens het transport.

Deze inzichtelijkheid en mogelijkheid om terug te kijken opent vele deuren. De eindafnemer en consument kan bijvoorbeeld preciezer bepalen wat voor soort product men uiteindelijk wil. Ook de kwaliteit of duurzaamheid van het product kan zo beter worden gecontroleerd. Klapwijk: “Veel CO2 in de varkensketen komt bijvoorbeeld voort uit het soort gebruikte voer. Afnemers kunnen dan aangeven alleen vlees te willen van varkens die een minder vervuilend soort voer hebben gekregen.”

Ketenfinanciering stimuleert specialisatie door lagere kosten

Zodra de vastlegging in de keten goed georganiseerd is, ontstaan er ook nieuwe mogelijkheden op het gebied van ketenfinanciering. Hier komt men bij het gebied van Supply Chain Finance, de tweede pijler van het concept van AgOS. Middels het opgezette Supply Chain Finance House (SCFH) wordt het mogelijk om de financiering van de goederenstroom te scheiden van de toegevoegde waarde processen. Om dit uit te leggen maakte Klapwijk eerder de vergelijking met een glazenwasser: “Stel dat je glazenwasser bent en samen met een notaris eerst een pand moet kopen, dan de ramen gaat wassen en de volgende dag het gebouw met schone ramen weer terug verkoopt voor een klein beetje meer. Dat zou gek zijn.” Toch is dit de praktijk in veel productieketens, waar het moeten inkopen van de halffabricaten (die vaak veel duurder zijn dan de waarde die er aan wordt toegevoegd) leidt tot hoge financieringslasten en risico’s.

Het SCFH neemt in plaats daarvan  de volledige financiering van het eindproduct in wording vanaf het begin op zich. Het totale voorgeschoten bedrag wordt tenslotte met de eindafnemer afgerekend. De tussenschakels in de keten hoeven de halffabricaten niet langer zelf in te kopen en worden automatisch betaald voor hun toegevoegde waarde. Naast lagere financieringskosten, is er binnen de keten sprake van veel lagere transactiekosten. Dit maakt verdergaande specialisatie mogelijk.

Onderdeel van deze opzet is reverse billing (omgekeerde facturering). Klapwijk: “Normaal stuurt een leverancier tegelijk met ‘de pakbon’ een factuur mee naar de ontvanger. In dit geval stuurt de leverancier alleen de pakbon. De ontvanger confirmeert of corrigeert de pakbon en geeft deze door aan AgOS, waarna wij de leverancier meteen betalen voor wat daadwerkelijk is geleverd.” Dit levert behalve voordelen voor beide partijen ook een schat aan informatie op over de hele keten, omdat AgOS automatisch over alle pakbonnen beschikt.

Pieter Klapwijk: “risico dat gestarte keten niet afkomt (“through-put risk”) kan worden ondervangen”

Zowel het digitale paspoort als het Supply Chain Finance House zijn in 2019 in twee afzonderlijke proof-of-concept projecten succesvol ten uitvoer gebracht, in respectievelijk een varkensketen van Frievar en een vleesverwerkingsketen van een internationaal vleesbedrijf. “Nu zijn we beide aspecten voor het eerst aan het combineren in een vervolgproject bij Frievar. Na succesvolle afronding kunnen de volgende stappen worden gezet.”

Daarnaast wordt ook met onder andere een grote verzekeringsmaatschappij gewerkt aan een concept dat de risico’s in ketens moet mitigeren. Met de grotere hoeveelheid beschikbare informatie bij iedere tussenstap in ketens, moet het ook mogelijk worden om de routes in de keten tussentijds aan te passen. Pieter Klapwijk vergelijkt dit met het internet: “de kracht van het internet is dat het uitvallen van een knooppunt niet betekent dat de verzonden boodschap niet meer aankomt. Het bericht volgt onmiddellijk een alternatieve route om alsnog de eindbestemming te bereiken.” Met bijvoorbeeld de financiële informatie die voorkomt uit de reverse billing, kan tijdig besloten worden om voor een alternatieve tussenpartij te kiezen om zo risico’s te omzeilen. “Voorwaarde is wel dat alle betrokken partijen dezelfde spelregels contractueel ondertekenen.” Men hoopt dit concept voor de zomer van 2020 klaar te hebben.

Over Pieter Klapwijk

Pieter Klapwijk bezit mastertitels in natuurkunde (TU Delft) en Management Science (Imperial College London) en is gepromoveerd op het gebied van Regional Economics aan de Universiteit van Amsterdam. Gedurende zijn carrière werkte Klapwijk onder andere voor de Verenigde Naties (telecommunicatie) en was hij partner bij A.T. Kearney, waar hij multinationals adviseerde op het gebied van logistiek en supply chains. Daarnaast zette hij diverse ondernemingen op, waaronder postbedrijf Sandd en insource-bedrijf Customs Support.

Interessant artikel? Deel het: