Wat voor verhaal zit er eigenlijk achter die Delfts Blauwe tegeltjes?
21 november 2024 12:52
Iedereen kent ze wel, de iconische Delfts blauwe tegeltjes. Ze zijn kenmerkend voor ons land en naast tulpen, klompen en molens een van die dingen waar Nederland om bekend staat. Maar hoe is dit alles ooit begonnen? Om deze vraag te beantwoorden gingen we op onderzoek.
Terug naar het einde van de 16e eeuw
We keren terug naar het einde van de 16e eeuw, aangezien dit de periode is dat het Delfts blauw ontstond. Het was destijds een goedkoper alternatief voor het porselein uit China, dat enkel gekocht kon worden door de rijkste. Vooral in Delft bevonden zich de fabrieken waar aardewerk met de hand beschilderd werd in de kenmerkende blauwe kleur. Die overigens pas echt zichtbaar werd na het bakken van het aardewerk op temperaturen tot 1100 graden Celsius en voorzien van een laag spuitglazuur.
Hoewel er eerst vooral Oosterse taferelen werden geschilderd, begon men langzamerhand steeds vaker typisch Hollandse afbeeldingen te schilderen op het wit geglazuurde aardewerk. Fabrieken hadden vele schilders in dienst, die allerlei bekende afbeeldingen kopieerden van beroemde Nederlandse schilders. Dit deden ze op allerlei voorwerpen, zoals vazen, borden en schalen. Meestal voorzien van decoratieve patronen, die we ook kennen van het Delfts Blauw tegeltje.
De eerste tegels waren ook in Nederland voorzien van meerdere kleuren, maar al wel vaak met de iconische blauwe kleur in de hoeken. Later werd er vooral met de blauwe kleur geschilderd, waarbij wederom geprobeerd werd om het destijds uiterst kostbare blauwe Chinese porselein na te maken.
De eerste tegeltjes en nieuwe technieken
Naast allerlei voorwerpen werden ook tegeltjes beschilderd. Met name omdat ons land veel welvarender werd en veel Nederlanders tegels wilden toepassen in hun woningen. Ze werden gebruikt voor het verfraaien van trappenhallen, schouwen, als plinten, en nog veel meer. Het was een trend die in veel landen opkwam, ieder met eigen unieke kenmerken. In ons land werd de tegel meestal voorzien van een hoofdtafereel, met decoraties rondom. Deze decoraties van meerdere tegels sloten op elkaar aan, zodat je met meerdere tegeltjes weer een ander patroon kon maken.
Niet alleen werden er veel meer Delfts blauwe tegels gemaakt, ook de technieken werden steeds beter. Tegenwoordig kunnen tegels zelfs worden bedrukt, zodat je deze kunt voorzien van eigen en mooie teksten. Denk aan unieke spreuken, namen of grappige uitspraken. Een prachtige manier om de traditionele motieven en kleuren van vroeger te combineren met een moderne twist. Net zoals in de voorgaande eeuwen kun je deze tegeltjes ophangen, inmetselen of weggeven als een persoonlijk cadeautje.
Vroeger was er wel wat personalisatie mogelijk, maar het proces was enorm arbeidsintensief. Zo maakte men bijvoorbeeld gebruik van de "sponstechniek". Hiervoor werd houtskoolpoeder gebruikt, dat met een spons werd aangebracht op een afbeelding met gaatjes die op de tegel werd gelegd. Deze houtskool “stempel” kon worden gebruikt als leidraad voor het beschilderen van de tegel. Het is een van de technieken die heeft bijgedragen aan de enorme populariteit van de Nederlandse blauwe tegels, die ertoe heeft geleid dat ze nu zelfs wereldberoemd zijn. Met het grappige feit dat lang niet alle Delfts blauwe tegels uit Delft afkomstig zijn.
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.