Waardecreatie in de circulaire economie: nieuwe logica
23 november 2016 11:32
In de transitie van een lineaire naar een circulaire economie, moeten de business modellen ook veranderen.
De eerste generatie businessmodellen is niet gestoeld op duurzaam denken. Heel lang is de aandacht exclusief gericht geweest op klassiek, bijna puur financieel gedreven, transactiedenken. Alle mogelijke sociale en ecologische kosten zijn afgewenteld op de maatschappij.
Daar kwam beweging in onder de noemer van eco-efficiency. Deze modellen streven naar meervoudige waardecreatie: sociale, ecologische én economische waarden. Maar het klassieke transactiemodel, waarbij de organisatie de regie voert, bleef in tact.
Meervoudige waardecreatie: sociale, ecologische en economische
De meest recente generatie business modellen voor de circulaire economie richten zich ook op meervoudige waardecreatie. Maar wat er ‘nieuw’ is aan deze business modellen is dat het transactiemodel op z’n kop gaat.
In plaats van dat bedrijven de regie voeren, worden zij partners in een ambitie of project, samen met alle mogelijke partijen, waaronder gemeentes, andere bedrijven, burgers etc.
Anders gaan samenwerken betekent dus ook een andere logica van ‘waardecreatie’.
Anders samenwerken
Maar als we met elkaar en tussen elkaar over de grenzen van een organisatie heen waarde gaan creëren, veranderen wel de regels van het spel. Het is niet langer de organisatie die ‘exclusief’ aan zet is, maar het netwerk, de gemeenschap, de community.
Dat betekent dat jouw afval mijn grondstof is die ik ‘bewerk’, maar dat we elkaar nodig hebben om tot die keten van waardecreatie te komen. Zo organiseren is natuurlijk iets wat al lang bestaat in het lineaire denken. Alleen nu gaan de partijen kijken hoe ze samen kunnen komen tot een ‘gesloten’ vorm van waardecreatie gebaseerd op een aantal principes.
Principes van circulaire waardecreatie
De logica van waardecreatie in de circulaire economie (volgens Walter Stahel in zijn artikel uit 1982) is: ‘The economic objective of the functional economy is to create the highest possible use value for the longest possible time while consuming as few as possible material’.
De waardecreatie in de circulaire economie stoelt op een aantal principes namelijk:
1) grondstoffen/materiaal zo zorgvuldig mogelijk gebruiken en
2) zo lang mogelijk ge- of hergebruiken waarbij
3) de dienst (de prestatie) het product vervangt, en als dingen dan toch versleten zijn dan
4) kunnen de grondstoffen waar een product (dus van een auto, huis of snelweg, et cetera) uit bestaat weer – en met gemak – gebruikt worden als grondstof.
Hierdoor ontstaat een nieuwe generatie business modellen op basis van gesloten cycli (‘closed loops’).
5 nieuwe business modellen
In een publicatie van Accenture worden voor de circulaire economie vijf business modellen voorgesteld. Dit zijn (voor de zuiverheid in het oorspronkelijke Engels):
(1) circulair supplies
(2) resource recovery
(3) product life extension
(4) sharing plaforms
(5) product as a service
Het is een uitdagende maar moeilijke publicatie en op de een of andere manier willen deze vijf ‘modellen’ maar niet landen; het blijft maar hoog over vliegen. Het zijn relevante thema’s of domeinen waar we absoluut over moeten nadenken, maar het zegt nog weinig over de (integrale) waardecreatie logica die daar bij hoort. Hoe we hiermee kunnen organiseren is dus sterk de vraag.
Nog veel onderzoek nodig. Uw hulp als ondernemer is hard nodig!
Het is duidelijk dat we hoe we de circulaire economie moeten organiseren, nu pas aan het ontdekken zijn. Een publicatie als die van Accenture helpt daarover nadenken, maar is nog niet veel meer dan een beginnetje. Hoe dat praktisch vertaald en georganiseerd moet worden, gaan we nu onderzoeken. Wil het wat worden met de circulaire economie, dan moeten we in het ontwikkelen van nieuwe logica echt gaan investeren.
Daarvoor vindt nu een landelijk onderzoek plaats naar de circulaire economie. U kunt daar aan meedoen! Door aan te geven wat u doet op het gebied van de circulaire economie, wat uw vragen zijn, welke obstakels u tegenkomt, kunnen we samen werken aan de ontwikkeling van een circulaire economie in Nederland.
Landelijk onderzoek De komende maanden wordt er onderzoek gedaan naar Business Modellen in de Circulaire Economie. Initiator is Prof. Jan Jonker van de Radboud Universiteit, in samenwerking met diverse partners uit het bedrijfsleven.
U bent van harte uitgenodigd om deel te nemen aan het landelijk onderzoek naar business modellen voor de CE. Uw deelname draagt bij aan een beter beeld over de circulaire economie en wordt bijzonder op prijs gesteld.
Doet u mee? http://bit.ly/2dSu9S8
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.