Verhoogde verbruiksbelasting: verkoop gezondere sappen daalt verder, frisdranken en energiedranken met toegevoegde suikers winnen terrein
21 oktober 2024 13:18
Sinds de verhoging van de verbruiksbelasting op 1 januari 2024 van dit jaar zijn Nederlanders minder groente- en vruchtensappen en meer sport- en energiedranken gaan drinken. Op de consumptie van frisdranken heeft de verhoogde verbruiksbelasting, ingevoerd met het argument dat het zou helpen Nederlanders minder suiker te laten consumeren, nauwelijks effect. De verbruiksbelasting gaat voorbij aan de gezonde eigenschappen van pure groente- en vruchtensappen, onderschreven door onafhankelijk onderzoek.
“De laatste verkoopcijfers onderstrepen wat we sinds het invoeren van de verbruiksbelasting hebben gezegd: deze belastingverhoging is met oneigenlijke argumenten ingevoerd en is ten aanzien van de volksgezondheid contraproductief. Nederlanders consumeren nu juist méér ongezonde toegevoegde suikers”, zegt Albert Schulp van Schulp Vruchtensappen namens de ambachtelijke sapmakers. “Ondertussen laten steeds meer mensen sappen staan en zien we de aankopen in de supermarkt dalen.”
Geen onderscheid natuurlijke en toegevoegde suikers
Begin dit jaar werd de belasting op alcoholvrije dranken, zoals frisdranken en vruchtensappen, verhoogd. De belasting steeg van bijna 9 cent per liter naar ruim 26 cent per liter. Dat moet de staat €300 miljoen per jaar extra opleveren én stimuleren dat mensen gezonder gaan leven. Rondom de invoering werd de verhoging heftig bekritiseerd omdat het met deze generieke platte belasting niet uitmaakt hoeveel suiker er in een drank zit. Ook wordt er geen onderscheid gemaakt tussen (natuurlijke) niet toegevoegde suikers (zoals bij groente- en vruchtensappen) en toegevoegde suikers (zoals in veel zuivel-, fris- en energiedranken).
Tiener laat zich niet afschrikken door paar dubbeltjes meer
Schulp: “Vruchtensap is door de verhoogde verbruiksbelasting, in combinatie met gestegen fruitprijzen, zo duur geworden dat een gezin een pak of fles puur vruchtensap vaker laat staan, terwijl de tiener die in zijn pauze een blikje energiedrank wil kopen zich blijkbaar niet laat afschrikken door een paar dubbeltjes meer. Het is werkelijk de wereld op zijn kop.”
Recente verkoopcijfers laten zien dat de verhoogde verbruiksbelasting géén positief gezondheidseffect oplevert, maar juist voor een omgekeerd effect zorgt. In de eerste negen maanden van 2024 zagen sapmakers hun verkopen met 6 procent dalen, terwijl de belasting nagenoeg geen effect had op de verkoop van het gehele assortiment aan frisdranken (-1 procent). Fabrikanten van energiedranken, waar veel suiker aan wordt toegevoegd, zagen hun verkopen in dezelfde periode juist stijgen (+3 procent). Fabrikanten van sportdranken zagen hun verkopen zelfs met 12 procent toenemen.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt sap gezonder dan gedacht
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat pure groente- en vruchtensappen gezonder zijn dan dranken met toegevoegde suikers. Zo toont een promotieonderzoek van voedingswetenschapper Floor Scheffers aan dat matige consumptie van puur vruchtensap (1 tot 7 glazen per week) een gunstig effect heeft op het risico op hart- en vaatziekten (-12% tot -15% kleinere kans). Hogere consumptie van puur vruchtensap (meer dan 8 glazen per week) blijkt geen effect te hebben op diabetes type 2. Op basis van haar onderzoek, begeleid door het RIVM en het UMC Utrecht, concludeerde Scheffers dat puur vruchtensap niet hoeft te worden afgeraden, in tegenstelling tot dranken met toegevoegde suiker. Verder gaf Scheffers aan dat er geen of slechts een klein niet klinisch verband is tussen de consumptie van puur vruchtensap en overgewicht, terwijl bij dranken met toegevoegd suiker wel dat verband wordt gevonden. Nederland is het enige land ter wereld dat consumptie van pure sappen actief afwijst.
Groente- en vruchtensappen terug in de “Schijf van Vijf”
Ook hoogleraar Jaap Seidell heeft zich recent in verschillende media uitgelaten over dit thema, waarbij hij ervoor pleit dat groente- en vruchtensappen weer worden opgenomen in de “Schijf van Vijf”. Daarnaast adviseert hij in Nederland hetzelfde systeem als in het Verenigd Koninkrijk te implementeren. Daar wordt een verbruiksbelasting op basis van toegevoegde suikers wordt gehanteerd.
Gedifferentieerde aanpak in het Verenigd Koninkrijk als voorbeeld
De sapmakers roepen de politiek op om pure vruchten- en groentesappen per 1 januari 2025 uit te zonderen van de huidige verbruiksbelasting en toe te werken naar een gedifferentieerde verbruiksbelasting op basis van toegevoegde suikers. In het Verenigd Koninkrijk (en tientallen andere landen) heeft dit tot aantoonbaar resultaat geleid: 50 procent van de frisdrankproducenten hebben de formule van suikerhoudende dranken aangepast waardoor de totale aangekochte hoeveelheid suiker uit dranken per huishouden is gedaald.
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.