Vergroen de economische groei
12 december 2017 14:02
Nieuwe fiscale regels moeten helpen om de lastendruk op arbeid te verlichten en het hergebruik van materialen te bevorderen, maar de klimaatopwarming ga je ook met groene belastingen niet tegenhouden. Willem Vermeend, nota bene het brein achter de laatste grote belastingvernieuwing, ziet de redding van onze planeet én de toekomst van onze economie enkel gewaarborgd door de grootschalige inzet van nieuwe technologieën. In zijn laatste boek, Slim en Groen, geeft hij aan hoe.
Hij is internetondernemer en bijzonder hoogleraar Economie 4.0 aan de Open Universiteit, columnist bij De Telegraaf, bestuurder en commissaris en een veelgevraagd spreker. Twintig jaar geleden was Willem Vermeend een van de spraakmakende politici in de kabinetten Kok. Nadat hij de politiek verliet bleef hij die becommentariëren van de zijlijn, onder andere in een hele reeks boeken, waarvan het samen met Ruud Koornstra geschreven Slim en Groen het meest recente is. De voorpagina vermeldt een van de centrale boodschappen, namelijk dat extra belastingen de wereld niet gaan redden. Is dat geen merkwaardige uitspraak voor een fiscalist?
Pure belastingverhogingen
“Nee, want de ervaring leert dat de kosten van deze maatregelen toch zoveel mogelijk worden afgewenteld op anderen en het effect ervan op de klimaatopwarming nihil of zeer gering is,” antwoordt Willem Vermeend.
“De doorsnee Nederlander ziet klimaatmaatregelen bovendien als pure belastingverhogingen: hij betaalt weer meer voor zijn auto, zijn huisvuil, zijn verwarming. In ons boek onderzoeken we de mogelijkheden van een CO2 heffing, de enige maatregel die misschien wel nuttig zou zijn, maar die heeft alleen zin als ze wereldwijd wordt ingevoerd. Elk land dat op zijn eentje die heffing invoert is de klos, want het bedrijfsleven wordt dan met zo’n groot nadeel geconfronteerd ten opzichte van concurrenten in het buitenland, dat er een uittocht van ondernemingen op gang komt. En een strikt budgettair neutrale versie is ook onmogelijk. In theorie zou de belasting op arbeid even sterk worden verminderd als die op koolstofdioxide-emissies verhoogd, maar niet elk bedrijf heeft evenveel werknemers in dienst. Bedrijven met veel personeel zouden sterk bevoordeeld worden boven sterk geautomatiseerde die vooral uitstoten.“
Verdwijnende Knelpunten
En dus moeten we volop inzetten op technologie om de klimaatopwarming tegen te gaan, meent Willem Vermeend. Tien jaar terug getuigde dat misschien nog van het koesteren van onrealistische verwachtingen maar inmiddels mogen we optimistisch zijn. “Neem het rendement van zonnepanelen. Dat bedraagt nu nog zestien procent, maar in het laboratorium is dat al opgelopen tot veertig. We hebben het dus over ruim een verdubbeling die op korte termijn in het verschiet ligt. Ook die andere knelpunten voor duurzame energie raken opgelost: wat doen we met het overschot aan energie uit wind en zon dat op bepaalde tijdstippen wordt geproduceerd maar niet geconsumeerd? De accutechnologie was ontoereikend om die energie rendabel op te slaan. Dat zullen we gaan doen door middel van waterstof. Het is de opkomst van de waterstofeconomie die me de grootste reden geeft om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien.”
Een stille waterstofrevolutie
Jaren geleden werd er veel over waterstof als dé groene brandstof gespeculeerd maar sindsdien is de aandrijving op waterstof volledig uit de beeldvorming verdreven door de elektromotor. Er werden twee tankstations geopend in Duitsland en er waren enkele modellen verkrijgbaar – voor veel geld. In de VS toonde de gouverneur van Californië, Arnold Schwarzenegger zich enthousiast over waterstof, maar met zijn aftreden leek ook het thema waterstof van het politieke toneel te verdwijnen. Volgens Vermeend heeft zich in datzelfde Duitsland echter een stille waterstofrevolutie voltrokken. “Ons buurland opent de komende jaren vierhonderd tankstations, dat zijn er nogal wat. Veel vervoersbedrijven willen hun wagenpark op waterstof laten overgaan. Er zijn zelfs reders die de motoren van hun schepen door waterstof willen laten aandrijven. De investeringen waarover we het hebben bedragen nu al vele honderden miljoenen euro’s. Het overschot aan wind- en zonne-energie kan worden aangewend voor elektrolyse, dus het produceren van waterstof. Daarmee is waterstof de ideale oplossing voor het opslagprobleem van duurzaam opgewekte energie. Maar de tegenstelling tussen de elektrische wagen en de waterstofauto is een kunstmatige. De laatste loopt ook op elektriciteit. Je kunt de accu van een elektrische wagen vervangen door een brandstofcel en er zo een waterstofwagen van maken. Dat is de schoonste optie. De accu zoals we die nu produceren is helemaal niet zo milieuvriendelijk.”
Vergroenen of fossiliseren
De groene technologie gaat met sprongen vooruit. De verhoging van het energierendement en de verlaging van de kosten zal de fossiele brandstoffen sneller doen uitfaseren dan we momenteel voor mogelijk houden. Maar we hebben ook geen keuze, denkt Willem Vermeend. Andere opties, zoals het afvangen en opslaan van CO2 of het uit de lucht filteren van broeikasgassen, blijken niet te werken. “Dat is geprobeerd, maar het is veel te duur en veel te weinig effectief. We zullen dus echt onze emissies drastisch omlaag moeten brengen. “En een laatste misvatting die moet worden uitgefilterd is dat vergroening ten koste gaat van economische groei. Het tegendeel is waar, maken Vermeend en Koornstra in hun boek duidelijk. Als we niét vergroenen kunnen we, mede door de kosten van de vergrijzing, de komende jaren geen hogere groei verwachten dan een schamele één of anderhalve procent. Alle bijkomende groei zal van de vergroening moeten komen, want de transformatie van onze fossiele economie in een duurzame en op waterstof gebaseerde schept investeringsmogelijkheden, afzetmogelijkheden in het buitenland en banen. De planeet redden van de opwarming en onze economie van de fossilisering – de twee sluiten elkaar niet uit maar zijn van elkaar afhankelijk voor hun succes.
Willem Vermeend & Ruud Koornstra:
De Economie van de Toekomst is Slim en Groen, 162 bladzijden,
uitgegeven door Einsteinbooks.nl
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.