Van afval tot nieuw circulair product

7 april 2021 10:08

• Duurzaamheid & Innovatie

Walter Wieten is oprichter en directeur-eigenaar van Fiberplast Biobased en Fiberplast Circulair in Drachten. Fiberplast Biobased BV is al bijna vijftien jaar pionier in duurzame bouwmaterialen en levert, op maat gemaakt, gerecyclede en biobased producten aan de overheid, bedrijven en organisaties. Fiberplast Circulair BV levert al ruim tien jaar op maat gemaakte circulaire oplossingen aan bedrijven die werkzaam zijn in de bouw, tuinaanleg en -onderhoud, logistiek en sport. Het bedrijf heeft een zeer divers assortiment van gerecyclede producten opgebouwd die na een lange levensduur weer herbruikbaar zijn.

Via de petrochemie naar drinkwater- en waterzuiveringsinstallaties

Na zijn middelbare school is Walter als leerling monteur onderhoud gaan werken in de petrochemie in Delfzijl. Petrochemie is de tak van scheikunde die zich bezighoudt met verwerking van aardolie en de producten die daaruit voortvloeien. Het bedrijf waar hij werkte was onderdeel van een grote internationale onderneming, Union Carbide. In december 1984 ontstond er via dit bedrijf echter in Bhopal in India een industriële ramp door het vrijkomen van veertig ton methylisocyanaat uit een bestrijdingsmiddelenfabriek. Deze gebeurtenis had als gevolg dat er in de daaropvolgende vijf jaar wereldwijd diverse afdelingen, waaronder die in Delfzijl, gesloten werden. Zodoende kwam Walter in 1990 op straat te staan. Maar hij kreeg al vrij snel weer werk in de verkoop, onderhoud en service bij Hubert Stavoren BV, een bedrijf die wereldwijd drinkwaterinstallaties levert. “Bij dat bedrijf kwam ik erachter dat verkoop mij wel lag”, aldus Walter, “en na een aantal jaren was ik Hoofd Verkoop. Dat bedrijf ging op een gegeven moment via een managementbuy-out naar Spaans Babcock in Balk, waar rioolwaterzuiveringsinstallaties ontworpen en gebouwd worden, en de directeur wilde graag dat ik meeging. Daar was ik tien jaar technisch directeur, toen twee jaar ad interim commercieel directeur en vervolgens ben ik daar een jaar of vier nog verantwoordelijk geweest voor new product development en dat soort zaken. Ik gaf toen leiding aan zo’n zeventig man personeel, maar omdat ik alleen nog maar bezig was met personele zaken, administratie, vergaderingen, etentjes en netwerken was ik er in 2006 helemaal klaar mee en besloot ik voor mezelf te beginnen.”

Walter had al ervaring als zelfstandig ondernemer, omdat hij in de jaren ’80 een duik- en montagebedrijf gehad heeft en vanaf 1999 tot 2003 een IT-bedrijf. Beide bedrijven had hij hobbymatig naast zijn werk.

Artificial wood

Walter: “Dat IT-bedrijf was een behoorlijk uit de hand gelopen hobby met tien man personeel. Dus in 2006, toen ik inmiddels vijfenveertig was, maakte ik bewust de keuze om niet iets voor mezelf te beginnen naast een baan in loondienst, maar om volledig als zelfstandig ondernemer van start te gaan.”

Zijn hart ging uit naar milieuvriendelijke producten en zo ontdekte hij al vrij snel houtcomposiet, een geperst materiaal bestaande uit hout en een thermoplastische kunststof. “Ik had er nog nooit van gehoord”, aldus Walter, “maar ik vond het zeer interessant. Het is milieuvriendelijk, wordt gemaakt van gerecyclede grondstoffen en is circulair waardoor je het opnieuw kunt vermalen om er vervolgens weer een ander product van te maken. Ik dacht ‘Dit is de toekomst!’”

Houtcomposiet, zoals Fiberplast Biobased nu levert, bestaat voor ongeveer tweeënvijftig procent uit afvalhout, zo’n vijfenveertig procent uit HDPE kunststofafval, zoals afgedankte en vermalen kliko containers, en plusminus drie procent uit procesadditieven zoals organische kleurpigmenten, UV-stabilisatoren en UV-absorbers. De complete samenstelling garandeert een lange levensduur wat amper verkleurt. Het eindproduct is een kunstmatige houtenplank, ofwel artificial wood.

“Wij maken van afval een prachtig mooi product met een levensduur van meer dan vijftig jaar”

Walter deed onderzoek naar bedrijven wereldwijd, die er op wat voor manier dan ook mee bezig waren, en ontdekte toen een paar grote producenten in Noord-Amerika en Canada, waar het product ook uitgevonden is. Omdat het product in Nederland nagenoeg onbekend was, probeerde hij distribiteur te worden van deze bedrijven: Trex en Fiberon. Maar hun prijzen waren dusdanig hoog, dat Walter dat commercieel niet rond kon krijgen. Hij ging verder met zijn onderzoek en kwam er vervolgens achter dat er in Duitsland door een aantal composiet-producenten naaldhoutcomposiet gemaakt wordt, terwijl Trex en Fiberon loofhoutcomposiet maken en dat er in naaldhoutcomposiet minder kunststof verwerkt wordt dan in loofhoutcomposiet. Het hout voor naaldhoutcomposiet komt uit productiebossen en het hout voor loofhoutcomposiet bestaat uitsluitend uit gerecycled hout. Omdat er in naaldhoutcomposiet twintig tot vijfentwintig procent kunststofafval verwerkt is en in loofhoutcomposiet maar liefst vijfenveertig procent, is de eerste wel goedkoper maar de tweede veel duurzamer. Walter wilde voor duurzaam gaan en geen prijsvechter worden, dus ging hij op zoek naar mogelijkheden en kwam zo bij zijn huidige hoofdproducent terecht.

Hij legt uit wat het verschil is tussen de twee soorten houtcomposiet: “Bij de loofhoutcomposiet zoals wij die leveren, zitten alle kleine houtdeeltjes volledig ingekapseld in kunststof. Vergelijk het voor het gemak maar even met een gekookt ei. Het eigeel is het houtdeeltje en het eiwit is de kunststof gemengd met de kleurpigmenten, UV-stabilisatoren en UV-absorbers. Het gekookte ei in zijn geheel is dan een soort van hout-kunststof molecuul. Al die moleculen worden aan elkaar geplakt en door een patrijs (soort mal, red.) gespoten, waarna je een plank krijgt die voor hooguit vijfenvijftig procent uit hout bestaat. En omdat de houtdeeltjes dus volledig beschermd zijn, heeft het weer er totaal geen invloed op zodat het niet verkleurt, er geen alg op groeit en het niet verrot; allemaal verschijnselen die wel optreden bij een gewone houten plank. Naaldhoutcomposiet bestaat echter voor vijfenzeventig tot tachtig procent uit houtchips met daarbij te weinig kunststof, zodat de houtdeeltjes niet volledig ingekapseld kunnen worden. Daardoor gaan bij die planken op den duur, net als bij gewoon hout, toch de weersinvloeden een rol spelen waardoor er alsnog verkleuring en verrotting optreedt. En het mag dan in aanschaf wel voordeliger zijn, maar de levensduur van de plank is een stuk korter dan die van een plank van loofhoutcomposiet, waardoor het op de langere termijn juist duurder is.”

En dat het prijsverschil tussen beide composietsoorten behoorlijk is, blijkt wel uit het feit dat houtstof op de wereldmarkt globaal gezien tweehonderdvijftig euro per ton kost en kunststofafval ongeveer zestienhonderd euro per ton. Walter stelt ook heel simpel dat potentiële klanten niet bij hem moeten zijn als ze zich op de prijs richten, maar alleen als ze voor kwaliteit gaan en bepaalde eigenschappen in het product zoeken. “Want wij maken van afval een prachtig mooi product met een levensduur van meer dan vijftig jaar”, aldus Walter, “en het is nog circulair ook.”

Het oogt als hout, maar heeft alle voordelen van kunststof

Fiberplast werkt met een dubbel kwaliteit controlesysteem. Elke nieuwe type plank, in wat voor kleur dan ook, wordt eerst in een laboratorium onderzocht, voordat het in productie gaat. Een week voordat de container met de betreffende planken in Rotterdam aankomt, krijgt Walter een mail met de testresultaten. De container gaat vervolgens naar het voorraadmagazijn van Boonstra Transport in Haulerwijk, die de orderpicking verzorgt. Fiberplast werkt bewust met dit bedrijf samen, omdat ze hun energie verkrijgen via zonnepanelen en met elektrische vrachtwagens rijden. In Haulerwijk worden er random ook nog aantal planken uit elke partij gehaald die, met planken uit andere partijen, één keer in de drie maanden opgestuurd worden naar Stichting Hout Research in Wageningen om de testen nogmaals te controleren.

De planken worden onder andere geleverd aan woningbouwcoöperaties, appartementencomplexen, zorginstellingen en ziekenhuizen voor de trappenhuizen en galerijen, die er drempelvrij mee gemaakt worden, wat uiteraard ideaal is voor mensen in een rolstoel.

Verder kunnen de planken voor talloze doeleinden gebruikt worden. Zo is Walter terecht trots op een van de eerste grote projecten van Fiberplast Biobased: de jachthaven van Vlieland. In 2007 heeft het bedrijf daar vierduizendvijfhonderd vierkante meter steigers geleverd. Het ziet er prachtig uit en oogt als hout, maar heeft alle voordelen van kunststof. Het is een hele mooie referentie voor Walter en zijn mensen, want de planken liggen daar in de meest extreme weersomstandigheden van Nederland en hoewel ze alweer veertien jaar in gebruik zijn, zien ze er nog uit als nieuw.

Walter: “Onze meeste klanten komen bij ons voor een totaalproject. Dus niet alleen ‘een plank’, maar ze willen ook een onderconstructie en vloerdragers en dergelijke geleverd hebben. Voor de onderconstructie gebruiken we dan weer aluminium wat voor zevenentachtig procent gerecycled is en de vloerdragers zijn gemaakt van honderd procent gerecycled polypropyleen. Echt al onze producten zijn gerecycled of biobased.”

Biobased, de naam zegt het al, is gebaseerd op de natuur. Zo levert Fiberplast Biobased niet alleen houtcomposiet planken, maar ook rijstschilcomposiet planken die gemaakt worden uit een combinatie van rijstschilletjes, steenzout en minerale olie met HDPE-kunststofafval en de eerdergenoemde procesadditieven. Dit product levert het bedrijf onder anderen aan de overheid in de vorm van verkeersborden en hectometerpaaltjes. “Maar zo hebben we ook op de N34, van Groningen naar Coevorden, diverse viaducten voorzien van alle balustrades.”, aldus Walter, “En omdat onze composieten allemaal circulair zijn, nemen we alle overgebleven restanten na zo’n project weer retour om die vervolgens, na reiniging en sortering, weer te distribueren naar onze producent, in dit geval een bedrijf in Polen, die het weer vermaalt en verwerkt in nieuwe platen en profielen.”

Om de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen, samen ook wel broeikasgasemissies genoemd, zoveel mogelijk te beperken, heeft de overheid de zogenaamde CO2 Footprint ingesteld. Om die reden is Fiberplast Biobased een hele nauwe samenwerking aangegaan met een Nederlandse-Iraanse producent wat in juli / augustus dit jaar moet resulteren in een vestiging in Emmen, zodat de producten zoveel mogelijk hier geproduceerd worden en niet met containerschepen hierheen gebracht hoeven te worden. Een bijkomend voordeel voor Fiberplast, en dus de klanten, is dat het goedkoper geproduceerd kan worden, omdat de kosten van transport, extra kwaliteitskeuringen en zakelijke reizen wegvallen. Daarnaast zijn de kunststof en het hout in Nederland royaal voorhanden.

Hoogwaardige producten van gerecyclede autobanden en (af)wasmachineslangen

Fiberplast Circulair is eigenlijk ontstaan vanuit de projecten van Fiberplast Biobased. Walter: “Bij de galerijen en vloeren liepen we er tegenaan dat wanneer de planken rechtstreeks op de aluminium/stalen constructies liggen, het gaat kraken als men erover heen loopt. Met een laagje rubber ertussen heb je dat probleem opgelost, maar ik wilde dat wel realiseren met gerecycled rubber wat ook weer van een hoogwaardige kwaliteit moest zijn en na een lange levensduur circulair.

Maar met rubber heb je vaak te maken met polycyclische aromatische koolwaterstoffen wat kankerverwekkend is. De afgelopen jaren was dat negatief in het nieuws in verband met rubber korrels in kunstgrasvelden. Je begrijpt dat ik dat niet in onze producten wilde hebben en zo kwam ik terecht bij Regupol van Berleburger Schaumstoffwerk GmbH (BSW) in Duitsland, de wereldmarktleider op het gebied van gerecyclede rubber granulaten. Granulaat is materiaal in korrelvorm en in dit geval gaat het om korrels van vermalen autobanden, maar dan wel van een hoogstaande kwaliteit. Die granulaten gebruiken wij als grondstof waar we een polyurethaan (pu) binder, een soort lijm, aan toevoegen. Vervolgens persen we dat geheel onder een hoge druk en een hoge temperatuur tot een product, bijvoorbeeld een rubber tegel. Wij leveren daarin geen massaproducten, zoals de rubber tegels die je bij speeltuintjes ziet, maar gespecialiseerde nicheproducten. Zo hebben we, in samenwerking met Granuband in Amsterdam, een speciale tegel ontwikkeld voor schietbanen die toepasbaar is op de vloer, aan de muur en aan het plafond. Als we voor de aanvang van een project eerst oude rubber tegels moeten verwijderen, nemen wij die weer mee waarna ze bij ons gereinigd en vermalen worden, zodat er weer nieuwe tegels van gemaakt kunnen worden.”

Wat begon met tegels, is inmiddels behoorlijk uitgebreid. Qua vloeroplossingen produceert Fiberplast Circulair nu ook complete rollen voor vloeren van sportscholen en fysiotherapiepraktijken. Maar naast vloeren van autobanden worden er ook vloeren gemaakt van gemalen wasmachine- en afwasmachineslangen. En het is niet bij de vloeren gebleven. Het bedrijf levert bijvoorbeeld ook rubber meubels. Zowel in de vloeren als in de meubels kan de zwarte basiskleur opgefrist worden met gekleurde rubber korrels wat voor een heel mooi effect zorgt.

Samenwerking met de klant vanaf de tekentafel tot en met de afronding

De kracht van zowel Fiberplast Biobased als Fiberplast Circulair is het feit dat er niet met massaproducten gewerkt wordt, maar met gespecialiseerde nicheproducten. Daardoor bestaan de meeste opdrachten uit totaalprojecten waarbij er met de klant samengewerkt wordt vanaf de tekentafel tot en met de afronding. Walter beschrijft een voorbeeld van een revalidatiecentrum voor topsporters, waar in een hele grote ruimte twee soorten rubber vloeren en een kunstgrasmat liggen: “Er waren hele specifieke eigenschappen nodig die niet verkrijgbaar zijn in een standaard vloer. Het gedeelte waar met gewichten gewerkt wordt, hebben we voorzien van zware rubber tegels. De looppaden naast de grasmat zijn van EPDM-rubber, wat als eigenschap heeft dat het over een hoge elasticiteit beschikt. We hebben hier twee lagen rubber kruislings onder gelijmd, waardoor de vloer, naast de hoge elasticiteit, díe eigenschappen kreeg die de fysiotherapeut nodig heeft om de mensen er op de juiste manier op te laten revalideren. Onder het kunstgras zitten ook weer kruislings twee lagen rubber gelijmd, maar dat rubber heeft weer andere eigenschappen als het rubber onder de looppaden, zodat het voldoet aan de specifieke eisen daarvoor.”

Daarnaast zijn er nog twee webshops: Tegeldrager.nl en Fitnesstegel.nl die speciaal opgezet zijn voor de kleine orders van een paar honderd euro, waar de binnendienst eenvoudigweg geen tijd voor heeft. In verhouding moeten er te veel handelingen voor worden verricht, waardoor het prijstechnisch ook niet uit kan ten opzichte van de grote projecten. Maar omdat Walter die service wél wil leveren, is er gekozen voor de geautomatiseerde opzet via deze shops.

Tekst: Leo Singor

Interessant artikel? Deel het: