Studenten HAN werken samen met mkb aan innovaties voor energietransitie

12 oktober 2021 15:15

• Duurzaamheid & Innovatie

Dat er iets moet gebeuren in de energietransitie staat vast. Ook bij het mkb. Alleen al door nieuwe en toekomstige wetgeving staat het mkb onder druk, maar het biedt ook kansen met bijvoorbeeld nieuwe innovaties. Studenten van de Academie Engineering en Automotive van de HAN University of Applied Sciences staan klaar om die transitie samen met het mkb te versnellen.

Het hoger beroepsonderwijs is de laatste tientallen jaren sterk veranderd. Het bestaat al lang niet meer uit theorie overdragen in collegebanken, de opgedane kennis toetsen in tentamens en bij een voldoende een diploma overhandigen. “De leeruitkomsten staan meer centraal als doel”, verduidelijkt Gerrit Averesch, directeur van de Academie Engineering en Automotive. “Natuurlijk hangen daar criteria aan, zodat we wel een gevalideerd en gewaardeerd diploma kunnen afgeven. We doen voornamelijk projectonderwijs en toegepast onderzoek dat in het mkb het beste tot haar recht komt. Projecten voor kleine en grote bedrijven, grote onderzoeksvragen, bij- en omscholingen, toegepast onderzoek, innovatie; wat doen we eigenlijk niet.”

Energietransitie een must

Bij de Academie Engineering en Automotive is de energietransitie een belangrijk thema. “Je kunt geen energietransitie doen zonder een engineer, want veel in de energietransitie is technisch van aard”, weet hij. De energietransitie is een onomkeerbaar proces en raakt iedereen; ook het mkb. “Ieder persoon in elk bedrijf heeft te maken met energie. De impact van de energietransitie is dus voor iedereen van belang. Een beetje ondernemer zal rekening moeten houden met allerlei nieuwe regels”, stelt Joke Westra. Zij is docent en senior onderzoeker aan de HAN en noemt als voorbeeld dat de prijs voor CO₂-emmissierechten zo gestegen is. “Ook is er een grote groep ondernemers die intrinsiek gedreven is; dat zijn mensen met visie, die willen ontwikkelen, die willen groeien en innoveren. Als partner in de regio kunnen wij het mkb helpen met hun rol in de energietransitie.” Als voorbeeld noemt ze de congestie op het energienet, maar ook de balans tussen het aanbod van en de vraag naar elektriciteit. “Als een bedrijf een groot aantal zonnepanelen wil aansluiten, komt het allerlei blokkades tegen. Ze lopen tegen de netproblematiek aan; de kabel kan het gewoon niet aan”, legt ze uit. “Denk maar eens aan de agrarische bedrijven in het buitengebied met enorme daken. Daar ligt een grote taak voor de bedrijven als Tennet en Alliander, die niet een, twee, drie in te lossen is. Een tekort aan menskracht bij onder meer de netwerkbedrijven is één van de bottlenecks in de energietransitie.”

Human capital bottleneck in energietransitie

Volgens Gerrit Averesch krijgt de HAN regelmatig de vraag hoe zij het aantal engineers kan aanvullen. “Dat kunnen wij helemaal niet”, stelt hij. “Het is een gezamenlijke uitdaging voor het mkb, voor overheidsinstellingen, en ook voor ons als kennisinstelling om te laten zien dat je als engineer met hightech innovaties bijdraagt aan een groot maatschappelijk probleem. Dat is de mindshift die moet ontstaan in de maatschappij.” De HAN heeft hier een actieve rol in. Met verschillende nieuwe leer-werktrajecten voor specifieke doelgroepen werken we samen met bedrijven aan een groeiende instroom van professionals”, geeft Gerrit Averesch aan. “Een ondernemer, die zoekt naar een pas afgestudeerde hbo’er om zijn personele probleem op te lossen, is te laat. Die studenten hebben al een jaar voordat ze afstuderen een baan. Het is veel interessanter om samen met bedrijven na te laten denken om nieuwe doelgroepen aan te boren. Bijvoorbeeld een havist die geen zin meer heeft in schoolbanken, maar wel open staat voor een traineeship bij Alliander en in deeltijd een hbo-opleiding van ons volgt. Of een statushouder, al dan niet met een technische achtergrond.” De HAN kijkt daarbij al langer vooruit. “Juist voor deze specifieke doelgroepen draaien we al een paar jaar een Ad opleiding Elektrotechniek/Energietechniek”, zegt Joke Westra. Ad staat voor associate degree en is een deeltijdopleiding. In twee jaar tijd ontwikkelt een student zich tot energietechnisch engineer onder meer om het elektriciteitsnet aan te passen.

Innovatie- en kennismakelaar

Om alle klimaatdoelstellingen te halen verandert wetgeving en normering voortdurend en in een rap tempo. “Ik heb er voor mijn vak een hele kluif aan om het bij te houden. De gemiddelde mkb’er is te druk met werken en mist de boot”, weet Joke Westra. Een installateur bijvoorbeeld heeft zijn orderportefeuille al vol. “Hij is in staat om te werken met warmtepompen, maar hij moet rekening gaan houden met waterstof, want in de toekomst zullen ketels mogelijk op waterstof gaan draaien”, is de visie van Gerrit Averesch. “Wij willen veel pro-actiever met bedrijven samenwerken. Of het nu gaat om een personele of een technische vraag. Een kleine opdracht kunnen we vaak wel invullen met een student. En een grote onderzoeksvraag kunnen we onderdeel laten zijn van grote landelijke subsidieaanvraag.”

Partnership

Een mkb’er die wil innoveren, die intrinsiek gemotiveerd is om bij te dragen aan de energietransitie of die een goed plan heeft, kan een partnership of samenwerkingsrelatie met de HAN aangaan; samen op zoek naar nieuwe ontwikkelingen, interessante projecten en financiering. “Met mkb-partijen doen we heel bewust toegepast onderzoek waarbij we samen met die bedrijven een projectvoorstel schrijven om subsidies beschikbaar te krijgen, juist omdat we die samenwerking hebben. Zowel de bedrijven als de school hebben daar baat bij”, legt Joke Westra uit. “Daarmee kunnen we dubbel faciliteren. Wij kunnen van dienst zijn voor het bedrijf met waardevolle kennis en innovaties; én het bedrijf levert bijzonder interessante cases voor ons onderwijs. Dus de studenten die uitstromen hebben actuele en bijzondere voorkennis.” Zij zijn volgens Joke Westra ingelezen op de problemen die spelen in de regio. “We zien dat de meeste arbeidsrelaties op die manier tot stand komen. Daarmee verschuift ons blikveld van een school naar een kennisinstelling. Wij zijn makelaar in en verbinder van kennis”, aldus Gerrit Averesch.

Energietransitie is maatschappelijke opdracht

De energietransitie heeft de snelheid nodig van de kleine bedrijven. “De HAN is er niet alleen om de grote bedrijven te faciliteren, maar juist om het hele werkveld in de regio te faciliteren; inclusief de kleine bedrijven en de start-ups”, stelt Joke Westra. “Die zijn vaak innovatiever en wendbaarder.” Gerrit Averesch scherpt aan: “Het is aan ons als kennisinstelling om de partijen bij elkaar te brengen. Het onderzoek moet dan bijdragen aan de maatschappelijke opdracht. De energietransitie is een van die opdrachten. Die hijgt ons in de nek. Opschalen wordt heel spannend.” «

HAN University of Applied Sciences
Ruitenberglaan 29
6826 CC Arnhem
Telefoon 024 – 353 05 00
www.han.nl

Interessant artikel? Deel het: