Stress, wat is dat precies?

2 mei 2022 13:13

• Bedrijfsadvies

Door: Jan Witkamp

In 2016 zijn Jan Witkamp en Ingrid Los, beiden woonachtig in Veghel, gepokt en gemazeld in de wereld van training, coaching, welzijnswerk en gezondheidszorg, een trainingscentrum gestart voor Coaching & TuiNa Massage. Onder de naam ‘De Gordiaanse Knoop’, helpen zij u om ongemakken ten gevolge van stress te reduceren. Het bedrijfsleven en het MKB zijn met name de doelgroepen waarop men zich richt.

De vraag stellen ‘Wat is stress precies?’ is gemakkelijk. Antwoord daarop geven is moeilijk, want:

• Je hebt positieve stress, negatieve stress en chronische stress.
• Bij stress gebeurt er veel in je lijf.
• Er gebeurt eveneens veel in je manier van denken.
• Je voelt je soms heel ‘vlak’, maar vaker heb je heftige emoties.
• Stress doet veel met jou wanneer het je treft. Stress doet ook veel met je naasten, familie en vrienden. Soms positief, meestal negatief.
• Leven onder negatieve en chronische stress maakt het leven zwaar.

Wat zijn oorzaken van stress?

Alweer niet gemakkelijk te beantwoorden, want:

• Stress kan een lichamelijke oorzaak hebben.
• Stress kan een psychische, of psychologische oorzaak hebben.
• Stress kan een gevolg zijn van (vaak traumatische) gebeurtenissen die je hebt meemaakt.
• Stress kan (mede) veroorzaakt worden door je leefstijl.
• Stress kun je oplopen door maatschappelijke druk die je voelt. Bijvoorbeeld door het beroep dat je uitoefent, de studie die je volgt (al of niet naast je beroep), de sfeer op je werk of op school, mogelijke conflicten die je hebt met anderen of anderen met jou.  
• Het tempo waarin we leven is niet meer naar menselijke maat, zo gehaast. Dat veroorzaakt stress.
• Tenslotte: in veel gevallen is de oorzaak van stress een combinatie van meerdere van de oorzaken, hierboven genoemd. Welke combinatie dat is, is voor iedere persoon weer anders.

Waaraan merk je dat je stress hebt?

Je raadt het al…... Moeilijk te beantwoorden. Uitingsvormen van stress spelen zich af op verschillende niveaus, zoals:

• Lichamelijk
• Cognitief (ons denken)
• Emotioneel
• Mentaal
• Psychisch
• Sociaal (Hoe we met anderen communiceren en anderen met ons)
• Maatschappelijk (Gezamenlijk, als samenleving)

Bij al deze uitingsvormen staan we in deze en volgende Blog(s) concreet stil.

Dan gaan we ook in op vragen als: wat kan jij zelf doen om stress te boven te komen? Bij wie kan je voor hulp aankloppen? (Curatief). Andere vraag is: hoe kunnen we de maatschappij zo inrichten dat we stress zoveel mogelijk voorkomen (Preventief).

Voorstel voor een definitie van stress

Stress is ‘spanning’. Het is goed om na te gaan waar een term als ‘spanning’ vandaan komt. In de psychologische terminologie spelen we nogal eens leentjebuur bij andere wetenschappen. De term ‘spanning’ is afkomstig uit de elektriciteitsleer. Weerstand trouwens ook.  Een beetje spanning heb je nodig om goed te functioneren. Spanning zorgt ervoor dat je lichaam, wanneer nodig, klaar is voor actie. Zo bezien is stress niet ongezond.

We hebben als mensensoort wel een probleem. Onze hersenen hebben zich zo sterk doorontwikkeld in onze evolutie, dat we bijna in staat zijn geworden de wereld aan onze behoeften te onderwerpen. We hebben hoog ontwikkelde technologische samenlevingen ontworpen, waardoor we de landbouw kunnen mechaniseren om voedsel te verbouwen; fabrieken ontwerpen waar we bijvoorbeeld meubels, auto’s en machines maken en dat soort processen te automatiseren. We zijn zelfs in staat om op de maan te landen.

Achtergebleven lichaam

Echter wonen we in een fysiek lichaam dat sinds de oudheid is gestopt ook zo’n snelle evolutionaire ontwikkeling door te maken. Toen we nog jagers waren en in holen leefden was dit geen probleem. We vingen en aten onze prooien, maakten van hun huiden onze kleding en schoeisel, bouwden van wat de natuur ons gaf onze holen en dat was dat. Er gebeurden wel rampen en de natuur veranderde, maar we pasten ons daaraan aan.

Door de eeuwen heen, vanaf de steentijd, bronstijd, ijzertijd, middeleeuwen, renaissance met zijn grote ontwikkeling van de wetenschap, belandde de mensheid in de ’moderne tijd’ en al even moderne samenlevingen.

Problemen 

We leven nu in een samenleving waar je zoveel spanningen en prikkels opdoet dat je kunt zeggen: “Dit is niet meer naar menselijke maat.” We leven veel heftiger dan in het verleden. Alle emoties die we opdoen moeten we kunnen verwerken en in evenwicht brengen met onze behoeften. We hebben allerlei machines die we kunnen bedienen die voor ons het zware werk doen. Gevolg: lichamelijk wordt er minder van ons gevergd. We moeten nu de nodige activiteiten ondernemen om niet te vervallen in een voornamelijk zittend bestaan. Hersenarbeid treedt op de voorgrond, met verwaarlozing van ons lichaam.

Zo kan stress, op zich een positieve spanning en uitnodigend tot creatieve aanpassing aan de omstandigheden, omslaan in een negatieve spanning en onbalans. Dan praten we over stress met een negatieve klank. Vaak draag je meer lasten dan je draagkracht groot is. Wanneer overbelasting lang aanhoudt raakt je energie op. Je moet dan rusten om nieuwe energie te sparen. Vaak lukt dat niet omdat de omstandigheden het niet toelaten. Drukte op je werk waar je niet gemist kunt worden, denk je. Het eindexamen komt eraan en je weet niet of je zult slagen. Zorgen die je hebt over de ziekte waar je aan lijdt, of over je puberende kinderen, je dementerende ouder, je relatie, over wat al niet.

In een volgend Blog ga ik in op de gecompliceerdheid van stress, de hoofdsoorten van stress en hoe we vergeten ‘tijdig op de rem te trappen’ en zo onze gezondheid bewaren. We staan stil bij een groot misverstand dat er rond het verschijnsel stress heerst, zowel bij degene die er aan lijdt als de omgeving waar hij/zij deel van uitmaakt. 

Leren omgaan met stress? De Gordiaanse Knoop staat voor je klaar!

Ervaar jij stress? Heb je lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of vermoeidheid? Ben je benieuwd hoe je nieuwe energie kunt ontdekken en vinden? Of wil je gewoon uitwisselen wat je allemaal meemaakt? Neem dan contact op met Jan Witkamp of Ingrid Los van De Gordiaanse Knoop. Geef je stress gezonde aandacht: kies voor persoonlijke ontwikkeling en leer jezelf steeds beter kennen.

Bij De Gordiaanse Knoop in Veghel maak je van je hoofdzaken weer Hartzaak!

Voel je vrij om contact op te nemen. Samen kijken we naar de mogelijkheden!

Kievietdonk 69
5467 AS VEGHEL
T: 0413 – 355 385
E: info.degordiaanseknoopjw@gmail.com
I: www.degordiaanseknoop.nl

Interessant artikel? Deel het: