Stress en verloop: mentale zorg voor zorgpersoneel moet sneller en beter

6 november 2023 14:18

• Veiligheid en gezondheid op de werkvloer

Grote zorgen over de zorgmedewerkers die sector verlaten

Een recordaantal mensen verliet de zorgsector, bijna de helft van de medewerkers vindt de werkdruk te hoog en jong zorgpersoneel voelt zich emotioneel uitgeput. Er zijn, kortom, veel zorgen over de zorgmedewerker. Preventie en snelle zorg kunnen het tij keren.

De werkdruk, het type mens dat in de zorg werkt, frustraties en weinig persoonlijke aandacht zijn de belangrijkste redenen voor de huidige situatie, meent psycholoog Thijs te Braake van SpecialistenNet. ‘Zorgmedewerkers zijn zorgende mensen, die anderen op de eerste plek zetten in plaats van zichzelf en daardoor sneller over hun eigen grenzen gaan. Er is veel onvrede over wisseldiensten die niet goed geregeld zijn en dat alles draait om financiën en efficiëntie. En in ziekenhuizen hebben leidinggevenden gigantisch veel mensen onder zich. Daardoor is er weinig persoonlijke aandacht en waardering en ligt de focus op wat slecht gaat.’

Kwaliteit minder

De feiten spreken boekdelen. Volgens de meest recente cijfers van het CBS zijn tussen het eerste kwartaal van 2022 en het eerste kwartaal van 2023 155.000 zorgmedewerkers gestopt. Dat is (in ieder geval sinds 2011) een record. Eind 2022 vond bijna de helft van het zorgpersoneel de werkdruk te hoog en volgens de Monitor Gezond werken in de zorg 2023 is één op de vijf jonge medewerkers emotioneel uitgeput. ‘Medewerkers verlaten de zorg vaak al binnen twee jaar. Doordat zoveel mensen de sector verlaten, verdwijnt er veel kennis en ervaring en wordt de kwaliteit minder.’

Preventie voor behoud zorgmedewerkers in trekkende arbeidsmarkt

Preventie en een snelle aanpak zijn volgens Te Braake noodzakelijk. Deels komt dat door de lange wachtlijsten in de reguliere ggz. Zorgorganisaties zijn in zijn ogen gedwongen goed voor hun personeel te zorgen, ook gezien de ruime mogelijkheden op de huidige arbeidsmarkt. ‘Als mensen het idee hebben dat ze ziek worden van werk, zoeken ze naar een andere baan. Ze denken minder snel aan hoe ze beter met obstakels uit hun huidige werk om kunnen gaan. Met de juiste hulp behoud je ze voor de zorg. Maar ondernemingen nemen gelukkig steeds vaker zorg in eigen handen en schakelen organisaties in voor mentale ondersteuning en coaching, zoals SpecialistenNet. Wat kost een traject bij ons dat meteen kan starten en wat kost het als een werknemer er een half jaar uit ligt? Dat is een afweging die de werkgever moet maken.’

Opmerken problemen is de sleutel

SpecialistenNet hanteert een ‘5-0 model’ (opleiden, opmerken, opknappen, opbloeien, ophelderen). Het opmerken van klachten, wat gebeurt via een preventieve screening, is daarbij cruciaal. Hoe langer mensen doorlopen met psychische klachten, des te langer duurt het herstel. Te Braake: ‘Het begint met simpele vermoeidheid, niet meer toekomen aan sporten of hobby's en gaat over naar piekeren, lusteloosheid en eindigt in cynisme, uitputting en een burn-out. Terwijl je vaak met één gesprek, door patronen te veranderen of de medewerker in contact te brengen met de werkgever, iemands leven weer op de rit krijgt als de klachten nog niet zo erg zijn.’

Preventieve scanner voor zorgmedewerkers

Klanten van SpecialistenNet kunnen gebruik maken van de Preventie Screener, die helpt problemen vroeg te signaleren. De scanner bestaat uit bijna 50 vragen, waarmee je ziet hoe groot het risico is dat iemand uitvalt. Juist bij zorgverleners is deze tool goud waard. ‘Veel van mijn cliënten zijn zorgmedewerkers’, vertelt Te Braake. ‘Die hebben bijna allemaal lege-batterij-klachten. Onze Preventie Screener spoort op wanneer die batterij leeg raakt, vaak nog voordat de medewerker het zelf doorheeft. Stress zorgt immers voor adrenaline en maskeert daarmee de vermoeidheid.’

Proactief

De Preventie Screener is een online vragenlijst die voldoet aan privacy- en veiligheidsvereisten, legt de psycholoog uit. ‘Als uit de antwoorden blijkt dat iemand in de gevarenzone zit, nemen we proactief contact op met de medewerker. Zo voorkomen we dat werknemers pas bij de psycholoog komen als het al te laat is. Aandacht geven aan de mentale gezondheid van medewerkers vóórdat zij ziek worden of hun heil elders zoeken is waar het om draait, simpelweg door medewerkers de screener in te laten vullen. In een vroeg stadium is één gesprek vaak al voldoende om significante verandering in gang te zetten, daar waar een heel behandeltraject nodig zal zijn op het moment dat de medewerker daadwerkelijk langdurig uitvalt. Onze screener gaat dus verloop en langdurig verzuim tegen.’

Interessant artikel? Deel het: