MKB-NEDERLAND PLEIT VOOR EXTRA KAPITAALINJECTIE

21 januari 2021 09:00

• Columns

DE ZWARE LAATSTE METERS VAN DE PANDEMIE

Precies een eeuw geleden kromp de Europese economie in één jaar met ruim vijftien procent, om het jaar daarop met een ongeveer even groot percentage terug te veren. Ook in dat opzicht kunnen we met Covid 19 leren van de Spaanse Griep. Jacco Vonhof, voorzitter van ondernemersvereniging MKB-Nederland, gelooft dat de geschiedenis zich kan herhalen, op voorwaarde dat niet alleen de bestedingen maar ook de investeringen fors aantrekken. Voor dat laatste zal heel wat extra kapitaal nodig zijn, geld dat het bedrijfsleven alleen niet meer kan opbrengen.

Jacco Vonhof is een succesvol ondernemer. Een gesjeesde rechtenstudent die 27 jaar geleden een bestelbusje en een ladder kocht en voor zichzelf begon als glazenwasser. De man die zelf al lappend begon groeide uit tot eigenaar van een middelgroot schoonmaakbedrijf; een doener maar ook een snelle denker en een uitstekend netwerker. In september 2018 nam hij de voorzittershamer over van Michaël van Straalen, in een periode dat de Nederlandse economie er zeer goed voorstond en de Grote Recessie na de financiële crisis van 2008 eindelijk een nare herinnering was geworden. Niet veel later kwam een nieuwe crisis.

De klap absorberen

“Het was een geluk bij een ongeluk dat onze economie zó gezond was toen corona ons trof,” zegt Jacco Vonhof. “De overheidsschuld daalde, de werkloosheid lag met minder dan drie procent zowat op frictieniveau en de bedrijven hadden zoveel reserves dat er stemmen opgingen voor een extra belasting. Die spaarzaamheid helpt ons nu de klap te absorberen en straks om weer de oude te worden, maar, dat is allemaal op macroniveau. Op microniveau zie ik vooral veel individueel leed: zelfstandigen die financieel op hun tandvlees zitten en bedrijven die het erg zwaar hebben en op omvallen staan. En we zijn er nog niet. Die laatste meters van de pandemie kunnen nog heel moeilijk worden voor veel ondernemers. Het derde kwartaal mag dan een groei van vijf procent hebben laten zien, die kwam er wel na een krimp van tien, de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog. En vijf procent groei vanaf een niveau van negentig is minder dan vanaf honderd.”

Nieuwe volksbank

Vonhof is tevreden over de steunpakketten die de overheid voor het bedrijfsleven heeft voorzien maar maakt zich zorgen over de eerste tijd daarna. Zeker nu Nederland inmiddels weer op slot zit en de lockdown nog strenger is dan in maart. “Hoe belangrijk ook, het is niet genoeg dat bedrijven een periode van drie jaar hebben gekregen om uitgestelde belastingen gespreid te betalen, er moet in de tussentijd ook geld zijn om nieuwe voorraden aan te leggen, voor het aanknopen van nieuwe handelscontacten, nieuwe machines en het aannemen van nieuw personeel. We moeten ons letterlijk de crisis uit investeren. Ondernemers moeten kunnen inspelen op de kansen die een conjunctureel herstel biedt, anders gebeurt er nog niets. Ik ben bang dat er de afgelopen maanden zóveel is ingeteerd op eigen vermogen dat dit kapitaal niet uitsluitend door de bedrijven zelf kan worden opgebracht. De banken en de overheid zullen moeten bijspringen. Maar als bedrijven aan de reguliere ratio’s van liquiditeit en solvabiliteit moeten voldoen, als ze hun jaarrekening van 2020 dienen binnen te brengen, zullen vele niet door de krediettoetsing komen. Er zal dus een vorm van garantiestelling door de overheid moeten komen. Ik denk ook aan een speciale mkb-bank. Daartoe zou de Volksbank met daarin onder meer de oude SNS ennu n staatshanden, kunnen dienen. Waarschijnlijk zullen we als samenleving alles uit de kast moeten trekken, dus van business angels en crowdfunding tot allerlei nieuwe vormen van alternatieve financiering, om collectief en gemengd tot een adequate kapitaalstroom te komen. Gestapeld financieren, en dan komen we er wel.”

Leefgeld

Sommige sectoren zijn extra zwaar getroffen door de pandemie, met name die van de evenementen, de cultuur, de horeca en de retail. De winkelstraten werden door de opmars van webwinkels toch al leger maar sinds de eerste lockdown is de consument in één klap nog veel meer online gaan shoppen. De uniformiteit van de koopgoot, waar jarenlang zo op is afgegeven, is geen probleem meer nu de ene na de andere winkelketen het faillissement aanvraagt of filialen sluit. Is het denkbaar dat ons vanaf volgend jaar een ouderwetse vastgoedcrisis boven het hoofd hangt? En hoe fnuikend kan die dan zijn voor het economisch herstel? Jacco Vonhof denkt daar genuanceerd over. “Over de horeca maak ik me eerlijk gezegd de minste zorgen, al zullen ook daar niet alle ondernemers het redden. We zijn allemaal wat zuidelijker gaan leven, wat Bourgondischer geworden, en de afgelopen zomer heeft bewezen dat deze sector zich verrassend snel kan herstellen. Ook de cultuursector zal weer veel bezoekers trekken. Neem alleen al het bioscoopbezoek: dat lag vóór corona al hoger dan tien jaar geleden. Maar de retail is een ander paar mouwen. Al die consumenten die nu online kopen gaan niet even massaal weer terug naar de winkel. Daar zullen we andere oplossingen moeten zien te vinden en in de tussentijd zal er heel wat financiële pijn worden geleden. Dan kom ik weer terug op dat verschil tussen het macro en het microniveau. Met Franse en Duitse beleggingsmaatschappijen heb ik geen medelijden. Die liggen niet wakker van hun huurders en zien ze soms liever nog failliet gaan dan ze één tientje huurverlaging te geven. Maar al die oud-ondernemers die hun pensioen in één of meer pandjes hebben zitten, voor hen is die huur leefgeld. Pleiten voor een algemene huurverlaging raakt die grote beleggers amper maar treft deze groep oud-ondernemers rechtstreeks in hun portemonnee. Een eenduidige oplossing is er dus niet. Kijk, de woningmarkt is nog altijd even overspannen als vóór corona. De zakelijke markt heeft tien jaar terug al een zware crisis doorgemaakt en uiteindelijk zijn al die lege panden weer verhuurd geraakt en hebben we opnieuw een tekort gekregen aan commercieel vastgoed. Op middellange termijn staan alle seinen wel op groen, op korte termijn is het een ander verhaal.”

MKB-NEDERLAND

Bezuidenhoutseweg 12

2594 AV Den Haag

T +31 (0)70 349 09 09

Postbus 93002

2509 AA Den Haag

Tekst: Jeroen Kuypers

Interessant artikel? Deel het: