Miljardair op Mars

22 juni 2017 15:31

De meest tot de verbeelding sprekende ondernemer van deze tijd is zonder twijfel Elon Musk. Pioniers veranderen gewoonlijk slechts één sector, maar Musk heeft er tot nog toe al drie op zijn kop gezet. Hij is zowel de nieuwe Thomas Edison als de nieuwe Henri Ford – en wie weet welk ander icoon hij nog zal imiteren.

In zijn schitterende biografie beschrijft Ashlee Vance Elon Musk allereerst als een dromer. Als jongen kon hij middagenlang science fiction romans lezen in bibliotheken en boekhandels. Hij had fantasieën over een toekomst waarin de mensheid over andere planeten zou uitzwermen en wilde niets liever dan daaraan een bijdrage leveren. Na zijn studie aan Stanford werd hij echter gegrepen door de mogelijkheden van het nieuwe internet. De eerste bedrijven van Elon Musk lagen in de lijn van die van Zuckerberg, Page & Brin en Bezos.

Meer dan software

Maar Musk wilde ook toen al verder gaan dan anderen. PayPal moest giraal betalen veranderen in digitaal. Had Musk echt zijn zin gehad, dan zou het aandeel van PayPal veel groter zijn geweest dan nu, meent zijn biograaf. Helaas voor hem wilden de andere aandeelhouders eerder cashen. Het bedrijf ging in 2002 voor $ 1,2 miljard van de hand. Met zijn miljoenen ging Musk nu pas echt los. Hij begon eerst SpaceX, daarna Tesla en vervolgens Solar X. Die drie bedrijven onderscheiden hem van de Silicon Valley ondernemers. Het draaide niet meer om softwarecodes en servercapaciteit maar om ‘basale’ onderdelen als brandstoftanks en banden. Zijn klanten namen niet langer een dienst af maar een kostbaar, uniek en hoogst duurzaam product.

Volledig herontwikkelen

Minstens zo bijzonder is dat Musk het opnam tegen reeds lang bestaande industrieën. SpaceX bouwde rakketten die satellieten de ruimte in brengen, aanzienlijk goedkoper dan een gigant als Boeing dat deed. Tegenwoordig zijn ze zelfs herbruikbaar, wat de prijs nog meer omlaag heeft gebracht. Dat succes is niet alleen te danken aan een voor de hand liggende factor als minder overhead. Musk liet ingenieurs het hele concept raket herontwikkelen en hij gebruikte daarvoor het talent dat bij Boeing de ene na de andere deur in zijn gezicht dichtgeslagen had gekregen. Bij Tesla deed hij hetzelfde. Het concept van de volledig elektrische auto bestond al veel langer, maar de grote autofabrikanten hadden er geen belang bij het te ontwikkelen. Ook hier begon Musk vanaf scratch. De Tesla is niet alleen de eerste elektrische wagen, Tesla is ook het eerste grote automerk dat buiten Detroit ontstond.

Miljardair op papier

Hoewel de miljonairs letterlijk in de rij stonden om een ton neer te tellen voor een Tesla, zijn de bedrijven van Musk geen financiële succesverhalen. Hij heeft harde gevechten moeten leveren met mede-aandeelhouders en talloze tegenslagen incasseren bij het halen van zijn veel te ambitieuze productiedoelstellingen. Toen hij de werknemers in de Teslafabriek opzweepte voorlopig ‘even’ dag en nacht te werken, antwoordde iemand dat hij dat net wekenlang had gedaan en dat hij zijn gezin wel weer eens wilde zien. ‘Als we failliet gaan zul je daar tijd genoeg voor hebben,’ was de botte reactie. Miljardair is Musk alleen op papier. Een bankroet van zijn ondernemingen blijft steeds mogelijk, net als een uitverkoop ervan aan de grote jongens van gisteren. Maar als Musk erin slaagt zijn ondernemingen winstgevend te maken en hun marktaandeel te vergroten zal dat voor hem niets anders zijn dan het begin van een nieuwe pioniersfase. Dan heeft hij eindelijk het kapitaal voor zijn kolonie op Mars en kan zijn echte jongensdroom werkelijkheid worden.

Ashlee Vance: ‘Elon Musk – hoe de topman van SpaceX en Tesla onze toekomst vorm geeft’, is in Nederland uitgegeven door A.W. Bruna en in de VS door HarperCollins. «

Tekst: Jeroen Kuypers

Interessant artikel? Deel het: