Mensen, middelen en mogelijkheden ‘matchen’
16 december 2019 12:06
Als metafoor voor de veranderingen hanteert Jan Schipper de bouwkeet. Sinds jaar en dag het commandocentrum op locatie. Een functioneel onderkomen voor de projectleider, de logistiek leider, een ‘lichte’ administratieve staf en de vakmensen in de uitvoering. “Die situatie gaat de komende jaren mogelijk sterk veranderen”, aldus Schipper. “Door digitalisering, automatisering, juridisering, plus de energietransitie gaat alles op de schop.”
A.Hak is als bedrijf gespecialiseerd in ondergrondse infrastructuur. Schipper: “Bedenk dat de bouwsector een volume-business is met kleine marges. Anders werken dan volgens bewezen methodes heeft dan minder prioriteit. Daardoor gaan innovaties langzaam. Bovendien ligt er veel werk en is de arbeidsmarkt krap, dat versterkt het ‘meters maken’ in plaats van even afstand nemen en nadenken hoe het anders of beter kan.”
Ongekende impact
Toch staan er grote veranderingen op stapel. Aanjager hiervan is de energietransitie. Het omschakelen naar een integrale infrastructuur die is geënt op (her)gebruik en intrede van duurzame energiebronnen betekent een totale omslag. “Het vereist nieuwe regelgeving, werkwijzen, technieken en manieren van samenwerking, over de grenzen van de sector heen. Aan al die componenten moeten opdrachtgevers, bouwers en beheerders al werkende vorm en inhoud geven. Ofwel we verbouwen het vliegtuig tijdens de vlucht.”
Voor A.Hak BV betekent dit een verschuiving van werk. “De aanleg van nieuwe gasinfrastructuur neemt snel af, tegelijkertijd neemt het werk toe in ontwerp, aanleg en onderhoud van warmtenetten, groen gas en waterstof. Er komt veel tegelijk op ons af. Wat we doen is gecontroleerd stappen zetten op basis van wat we nu weten en wat opdrachtgevers vragen.”
Automatisering en Digitalisering
Hier bovenop is de toenemende digitalisering een belangrijke uitdaging. “Aanneming van werk is traditioneel gericht op techniek en niet op IT en communicatie”, schetst Schipper. “Bij het in kaart brengen, aanleggen en beheren van ondergrondse infrastructuur doen in rap tempo IT hard- en software voor dataverwerking hun intrede. Op termijn is gebruik ervan zelfs onontbeerlijk om ons werk te kunnen doen.”
Naast netbeheerders zijn gemeenten, bedrijven en woningcorporaties belangrijke opdrachtgevers. Schipper: “Zij gebruiken steeds meer digitale middelen om data van hun netwerk en de daarmee verbonden services, te verzamelen en te bewerken. Om voor deze opdrachtgevers te kunnen blijven werken moeten wij ons ook bekwamen in het omgaan met deze digitale platforms en het digitaal data verzamelen en verwerken. Het betekent dat onze mensen overweg moeten kunnen met dergelijke digitale informatie. Ze moeten data-analyses leren maken om op basis daarvan te handelen en terugkoppeling te geven in de systeem van de opdrachtgevers, zodat de overgedragen data sluitend, kloppend en actueel zijn. Onze mensen zijn echter in de techniek geschoold en niet in de IT. Hier ligt dan ook de uitdaging; is bijscholing of omscholing mogelijk? Of moeten er andere functies toegevoegd worden, zoals data analist?”
Scholing
Logisch uitvloeisel van het werken binnen een gezamenlijk digitaal platform is dat ook de mensen op locatie, in de uitvoering, die digitale instrumenten op een professionele manier kunnen hanteren. Alleen op die manier is het mogelijk te sturen qua planning, uitvoer en beheer. “In de uitvoering op locatie moet je denken aan machines met digitale apparatuur aan boord, die degene die de machine bedient op maat ondersteunt. In de bouwkeet komt mogelijk een computer met internetverbinding te staan, om data die op het project worden gegenereerd direct te vangen, ordenen en in te voeren in het ‘cloud systeem’ van de klanten.”
“Ons huidige personeel is gemiddeld vijftig jaar. Daar zit dus ook een club oudere medewerkers bij. Allemaal gemotiveerde vakmensen die we hard nodig hebben. Werken met digitale tools is echter een totaal andere wereld voor ze. Het staat zo ver af van het dagelijkse werk dat even bijscholen geen optie is. Jonge aanwas, opgegroeid in de digitale wereld, is al meer up-to-date als het gaat om het ‘nieuwe werken’. Mijn verwachting is dat de energietransitie ook een transitie wordt in vaardigheden in de uitvoering en dat wij zowel digitale als vaktechnische vaardigheden in huis moeten hebben.”
“Bijkomende uitdaging is de ‘ombouw’ van infrastructuur en installaties voor gebruik met andere energiebronnen. Scholing betekent daarom ook het leren werken met andere materialen en stoffen, denk aan gassen zoals waterstof. Medewerkers moeten weten wat de eigenschappen zijn van de materialen en hoe ze er op een veilige manier mee kunnen werken. Machines en generatoren op diesel zullen uit milieuoogpunt op termijn verdwijnen. Ze gaan voor hun energie, net als de bouwketen, draaien op schone alternatieven, misschien zonneenergie of waterstof. Dat alles vereist dat mensen zich nieuwe werkmethoden en routines eigen maken. Dat is op zich al een energietransitie”, aldus Schipper.
Communicatie
Meestal werken de ploegen van A.Hak in de bebouwde omgeving, bijvoorbeeld aan de aanleg van warmtenetten en de vervanging van een water- of gasleiding. Dit vraagt om een specifieke aanpak en ook hierbij is de digitale informatietechnologie inmiddels onmisbaar. Tot voor kort bestond de communicatie met bewoners en bedrijven in het werkgebied veelal uit een informatiebrief over de werkzaamheden. Dat gaat tegenwoordig, met behulp van internet, wel anders. “Nu kunnen we mensen op de hoogte te houden van de voortgang van het werk via een specifieke whatsappgroep of buurtapp. En er is interactieve communicatie mogelijk. Dat vereist permanente aandacht, gelet op de inhoud en timing van berichtgeving. Met die informatievoorzieningsrol zijn we nog niet helemaal vertrouwd, maar we zullen er snel aan moeten wennen. Het vereist de inzet van een communicatie-expert, want met de juiste informatie op het juiste moment toon je als bedrijf je inlevend vermogen tegenover bewoners en bedrijven in het werkgebied en voorkom je ‘ruis’ die de voortgang van het werk kan belemmeren.”
De praktijk is weerbarstig. “Systemen zijn – in dit stadium - onvoldoende toegesneden op alle gebruikers. Dat levert problemen en fouten op die remmend werken, maar verdere digitalisering en automatisering is onontkoombaar”, zegt Schipper. “Ja, er verdwijnen functies, maar er komen nieuwe bij, zowel op mbo als hbo en academisch niveau. We werven daarom actief, onder andere bij opleidingsinstellingen. We doen ons uiterste best (jonge) mensen te enthousiasmeren voor een baan in ons bedrijf.”
En de bouwkeet van de toekomst? “Die blijft, maar transformeert van commandocentrum naar communicatiecentrum op locatie, digitaal ingebed om ‘realtime’ processen te sturen en te verwerken en om met de omgeving te communiceren.”
A.Hak B.V.
Steenoven 2 – 6
4196 HG Tricht
Telefoon 0345 - 57 92 11
E-mail info@a-hak.nl
Tekst: Huub Luijten
Fotografie: E. Dijkers
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.