Klimaatverandering: hoe sta jij erin?
15 oktober 2021 09:36
Elders in dit blad staat het verslag van het rondetafelgesprek over circulariteit en economie met mensen uit het onderwijs, van de provincie, uit het bedrijfsleven en met ondernemers. Tijdens dat gesprek kwamen veel facetten van circulariteit aan bod. Van de behoefte aan sturende regelgeving tot juist regelvrije experimenteerzones. Van de wens van een bedrijf om zuinig met grondstoffen om te gaan, tot verspillend gedrag van consumenten. Van de grote investeringen die gemoeid zijn om kleine stapjes in circulariteit te zetten, tot het kleine effect dat die investeringen hebben op de grote mondiale schaal van de wereldeconomie. En bij dit alles de rol van het onderwijs daarin.
Ik vond het een boeiend gesprek. Alle mensen aan tafel waren doordrongen van de noodzaak om zelf stappen te zetten om klimaatverandering tegen te gaan door CO₂ te besparen, zuiniger te zijn met de beschikbare grondstoffen of de biodiversiteit te versterken en te beschermen. Iedereen was ook nuchter en realistisch: mijn kleine bijdrage op zich heeft geen meetbaar effect. Maar samen waren we ervan overtuigd dat alle kleine bijdragen samen het vliegwiel in gang kunnen zetten.
Als je met mensen over klimaat en natuur spreekt, hoor je nog vaak: “In China openen ze elke week een kolencentrale, dan maakt het niet uit of ik met het vliegtuig dit weekend op stedentrip ga.” Of: “Ik vind dat eerst de politiek aan zet is.” Een variant hierop hoorde ik afgelopen week van een rechtendocent op een cursus, advocaat bij een groot kantoor dat veel voor de overheid werkt: “Als we alle activiteiten hier stilleggen, dan waait er nog genoeg stikstof uit Duitsland binnen, dus waarom doen we hier zo moeilijk?” Deze mensen zeggen eigenlijk: “Zolang anderen die veel meer impact hebben dan ik, niets doen, kan ik ook nog wel even wachten.” Op de achtergrond speelt natuurlijk het ontbreken van ‘true pricing’. Een niet duurzame keuze is nu nog vaak goedkoper.
‘Goedkoop’ kan echter snel ‘duurkoop’ worden. Wachten tot de abstracte ‘ander’ de eerste stap zet, is naar mijn mening korte termijn denken. Hoe langer we op de ander wachten, hoe meer we ‘straks’ moeten doen. De horizon van ‘straks’ komt evenwel met de snelheid van Max Verstappen dichterbij.
Ik veeg even een paar clichés bij elkaar: “verbeter de wereld, begin bij jezelf”, “alle kleine beetjes helpen” en: “stel niet uit tot morgen, wat je vandaag al kunt doen”. Vandaag kun je beginnen met het verschil te maken, in het klein binnen je eigen cirkel van invloed.
Het is heel simpel. Iedereen is een consument. Iedere dag, neem je kleine en grote aankoop- of investeringsbeslissingen. Van een pak melk in de supermarkt, tot een nieuwe winterjas. Van een nieuwe klimaatinstallatie in een bedrijf, tot grootschalige gebiedsontwikkeling. Bij al die beslissingen heb je een klein beetje invloed op je directe en minder directe omgeving. Beschikbare middelen spelen daarbij natuurlijk een rol, maar zijn niet altijd doorslaggevend.
Hoe meer mensen een duurzame, natuurvriendelijke keuze maken, hoe meer dat effect heeft op producenten en overheden. Net zo lang totdat duurzaamheid, natuurbehoud of circulariteit het standaard ontwerpprincipe voor producten en diensten zijn geworden. Zo sta ik er in en hiervoor maak ik mij sterk. Thuis, op mijn werk en waar mogelijk ook voor mijn cliënten. Kan ik jou hier misschien ook mee helpen?
Caren Schipperus advocaat (vastgoed, projectontwikkeling en omgevingsrecht)
ALEX ADVOCATEN
Spoorstraat 43
6602 AW Wijchen
Telefoon 088 – 410 44 11
E-mail info@alexadvocaten.nl
www.alexadvocaten.nl
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.