KIJKEN, ‘ZIEN’ EN DOORZIEN

18 november 2022 09:13

• Columns

Door: Jan Witkamp

In mijn werk als Mental Coach en Trainer Groepsdynamica is het van essentieel belang goed te luisteren en goed te kijken. Het gaat erom dat ik niet alleen goed hoor wat er letterlijk gezegd wordt, maar tevens de betekenis begrijp van de woorden die gezegd worden. En dat ik de context doorvoel waarin de dingen gezegd worden. Dat is nodig om mensen te begrijpen. Zo is het eveneens van groot belang om niet enkel goed te kijken, maar dat ik ook goed ‘zie’. Zien is te beschouwen als een vorm van ‘doorzien’. Samen met goed luisteren ben ik zo in staat om als het ware stemmingen op te vangen waarin mensen verkeren en waarin ikzelf verkeer. En sferen op te snuiven waarin ik kan ervaren wat mij beroert, alsook de mensen waarmee ik op dat moment verkeer. Al dit luisteren, kijken en ’zien’ doet mij deel uitmaken van groepen medemensen, die al of niet met elkaar in harmonie verkeren, of ruzie maken, moeilijkheden aan het overwinnen zijn of samen iets vreugdevol vieren. Zo luisterend, kijkend en ‘ziend’ gebruik ik als het ware mijn innerlijk oog, dat mij in staat stelt om (meestal) mensen en situaties juist, of bijna juist (vergissen blijft altijd mogelijk) in te schatten.

Nu draag ik al 67 jaar een bril, met een zwaar en ingewikkeld recept. Om de drie jaar moet ik bij de opticien laten controleren of mijn recept nog het juiste is. Met het vorderen van mijn leeftijd werd mijn zicht steeds slechter. Bij de laatste controle zei de opticien: “Je hebt staar.” Hij verwijst mij naar de oogarts in het ziekenhuis. Het onderzoek wat daar plaats vindt bevestigt dat ik ‘staar’ heb. Ik moet geopereerd worden aan mijn rechteroog. Altijd ben ik zuinig geweest op mijn ‘zicht’. Na drie maanden word ik geopereerd.

Operatie geslaagd! Ik krijg letterlijk en materieel een oogklep voor en instructies hoe ik mijn oog moet druppelen de komende vier weken. En ik mag zes weken niet autorijden. Wel vervelend voor mijn werk, want ik reis veel het land door. Dan mag ik naar huis.

Na een paar dagen mag ik mijn oogklep afdoen. Ik merk iets bijzonders. Wanneer ik mijn rechteroog sluit en met mijn linkeroog kijk, heeft alles wat ik zie een iets gelige kleur. Sluit ik mijn linkeroog en kijk ik met mijn geopereerde rechteroog, dan zie ik niet alleen scherp, maar ook in een volheid van kleuren. Zo heb ik dit nooit eerder gezien.

Ruim een maand na de operatie ga ik op controle in het ziekenhuis. “Ja” zegt de controlerend optometrist “dat gelig zien is een voorloper van staar. Dat heb je in je geopereerde oog gehad en nu in je andere oog. Mij wordt voorgesteld ook mijn tweede oog aan staar te laten opereren. Daar zie ik eerst tegenop. Wachttijden voor operatie twee meegerekend kan ik in feite een half jaar niet aan het werk. Omdat ik voor mijn werk veel moet lezen en schrijven, kom ik met dat verkeerde brilrecept niet ver. Maar niet werken is geen optie. Ben je ondernemer, dan is langdurig uit het arbeidsproces vallen omvangrijke werkachterstanden oplopen. Ondernemerschap is in zo’n situatie meedogenloos als je werkt in een klein gespecialiseerd bedrijfje. Even meedogenloos als omvangrijk wacht die werkachterstand op je bij terugkomst. Die mag je inhalen, terwijl je gewone werk doorgaat.

Dat alles deed mij twijfelen of ik die tweede oogoperatie wel moest laten doen. Er wordt voor gezorgd dat ik drie werkdagen later al ingepland kan worden voor operatie staar twee. Ik stem er mee in.

Ook de tweede staaroperatie verloopt pijnloos en vlekkeloos.

Mijn herstel verloopt voorspoedig. Ik kan weer goed zien. Bij de controle na operatie twee blijk ik met gemak de onderste regels met zeer kleine letters op de borden te kunnen lezen.

De optometrist zegt tegen mij: “U heeft meer dan 90 procent gezichtsvermogen terug. Ik geef u geen recept mee.

Dat was mij iets teveel van het goede, 67 jaar heb ik zo goed mogelijk voor mijn ogen gezorgd. Dus toch maar even langs gegaan bij de opticien om mij het recept voor de leesbril precies te laten aanmeten. Over een week krijg ik mijn leesbril. Dan kan ik weer: mooie kleuren zien; afstanden goed inschatten, scherp zien, diepte zien, letters goed lezen.

Echter: zien beschouwen als een vorm van ‘doorzien’. Luisterend, kijkend en ‘ziend’ als het ware mijn innerlijk oog gebruikend om mensen en situaties juist, of bijna juist in te schatten………..

Daarvoor is nog steeds nodig: mensen open ontvangen, een kritische houding, niet in het minst als het gaat om uitoefenen van zelfkritiek. Willen leren, ontvankelijk zijn voor wat nieuw is, goed kunnen luisteren, kijken en analyseren. In dialoog met anderen zijn en blijven. Daarvoor is nodig dat je het leven intensief leeft, levenservaring hebt opgebouwd, zelf in eigen leven het nodige hebben meegemaakt en ervaren. Dat is een andere manier kan kijken ‘zien’ en doorzien. Ik blijf het met vallen en opstaan proberen en leren.

Interessant artikel? Deel het: