Hoe transformeren naar een generatieve economie die meer geeft dan neemt?

23 mei 2024 11:00

• Bedrijfsadvies

Marc Overton, Managing Director EuroNorth bij Dassault Systèmes

Klimaatopwarming, overstromingen, droogte, een afname van de biodiversiteit; de gevolgen van economische groei worden steeds zichtbaarder. Een economisch model gebaseerd op consumeren en afdanken is niet langer houdbaar. We moeten naar een duurzame generatieve economie die meer geeft dan neemt. Hoe maken we die metamorfose mogelijk?

Wat het verschil is tussen een traditionele en een generatieve economie, is het beste uit te leggen aan de hand van een moestuin. De traditionele economie is dan een tuin waarin alleen wordt geoogst wat er al is geplant. De focus ligt op het maximaliseren van de opbrengst. Er wordt geen nieuwe waarde gecreëerd. Na verloop van tijd is de grond uitgeput en moet er een nieuw stukje grond in gebruik worden genomen.

De generatieve economie daarentegen is een bloeiende tuin. De eigenaren van het stukje grond werken samen om nieuwe gewassen te kweken en cultiveren, in plaats van de grond en de planten uit te putten. Ze investeren tijd en moeite in het onderzoeken van verschillende plantensoorten, experimenteren met innovatieve landbouwtechnieken en delen kennis met anderen. Het resultaat is dat de moestuin een bron van voortdurende groei wordt, waar nieuwe planten bloeien, kruisbestuiving plaatsvindt en ideeën tot bloei komen.

Geen sciencefiction

Op dezelfde manier creëert een generatieve economie meer waarde dan ze consumeert, met een netto-positief effect op de maatschappij en het milieu. Door op het gebied van innovatie samen te werken en te experimenteren, komen we bijvoorbeeld tot materialen die zichzelf herstellen. Of komen we tot producten die we niet produceren maar die uit zichzelf groeien.

Sciencefiction? Integendeel. We zien daar nu al de voorbeelden van. Zo heeft onderzoek van onder andere de TU Delft geleid tot zelfhelend beton dat zelf kleine scheurtjes kan herstellen. Dit herstel gebeurt door bacteriën die kalksteen produceren wanneer ze in contact komen met water en zuurstof, een proces dat geactiveerd wordt zodra er scheuren in het beton ontstaan. Dit verlengt niet alleen de levensduur van bouwconstructies maar vermindert ook de behoefte aan onderhoud en vervanging, waardoor minder grondstoffen nodig zijn.

Een ander voorbeeld zijn verpakkingsmaterialen gemaakt van mycelium, het wortelnetwerk van paddenstoelen. Deze natuurlijke grondstof kan plastic en andere milieuonvriendelijke materialen vervangen. Na het gebruik composteert de myceliumverpakking gewoon in de natuur. Ook kan de verpakking mee in de stroom van papierrecycling. Maar het is ook mogelijk om van mycelium leerachtige materialen te maken die zichzelf herstellen, of bouwmaterialen zoals isolatiemateriaal en binnenmuren.

En wat te denken van het opwekken van duurzame energie met algen? Deze micro-organismen kunnen door fotosynthese biomassa produceren, die vervolgens wordt omgezet in biobrandstoffen. Zo zijn er inmiddels glaspanelen met microalgen op de markt die gebouwen van energie kunnen voorzien. Daarnaast kunnen algen CO2 uit de lucht of uit industriële emissies vastleggen, waardoor ze bijdragen aan de vermindering van broeikasgassen.

Zo zorgen we voor een metamorfose

De generatieve economie belooft duurzaamheid en innovatie, met voordelen zoals een verminderde ecologische voetafdruk, economische groei door nieuwe technologieën en een gezondere leefomgeving. Dit economisch model legt de nadruk op langdurige waarde boven kortetermijnwinst, wat leidt tot een stabielere, rechtvaardigere en welvarendere toekomst waarin menselijke activiteiten en producten in harmonie zijn met het milieu.

Genoeg redenen om de generatieve economie zo snel mogelijk te omarmen. Als het aan Dassault Systèmes ligt, hebben we in 2040 de transitie gemaakt van een traditionele naar een circulaire en uiteindelijk generatieve economie. Die metamorfose gaat niet vanzelf. Daarvoor moeten we de komende vijftien jaar onder andere aandacht besteden aan:

1. De ‘Magic of Life’

De kern van een generatieve economie ligt in de ‘magie van het leven’ – een diep begrip van hoe de natuur werkt, van de metamorfose die atomen transformeert in cellen, mineralen in organen en afval in energie. Deze natuurlijke processen van decompositie en recompositie, die hun eigen energie genereren, vormen de inspiratiebron voor onze toekomstige economie.

Zoals getoond in innovaties zoals zelfhelend beton en energieopwekkende algen, is deze benadering van ‘metamorfose’ cruciaal. Het integreren van deze metamorfose in productieprocessen vraagt ook om een metamorfose van de gehele industriële waardeketen, om een andere mindset en de wil om samen te werken en te innoveren. Die transformatie is essentieel voor de overgang naar een generatieve economie.

2. De ‘Cycle of Life’

De generatieve economie draait om het verbinden van alle punten over de gehele levenscyclus van een product, van materiaalkeuze tot ontwerp, productie, gebruik en uiteindelijk recycling. Voor een optimale recycling moet al bij het ontwerp worden nagedacht over de volgende bestemming van het afval. Afval transformeert in grondstoffen voor nieuwe producten. We hebben het dan ook wel over ‘design your waste’.

Dat afval een herbestemming krijgt, is niet nieuw. Zo wordt koffiedik al ingezameld en omgezet in biobrandstoffen, en worden afgedankte visnetten uit oceanen opgevist, gerecycled tot nylon en gebruikt voor de productie van tapijttegels. Ook het mycelium dat wordt gebruikt voor verpakkingsmaterialen is eigenlijk afval. Het gaat erom dat de volgende generatie Product Lifecycle Management inzichtelijk maakt wat de mogelijkheden zijn als je over de eigen grenzen heen kijkt.

3. Het complete plaatje

Als het op generativiteit aankomt, is alles van invloed op elkaar. Je moet holistisch gaan denken. Als je een nieuwe dienst wilt uitrollen in een stad, moet je de stad als geheel begrijpen. Mobiliteit gaat niet alleen over devices, maar over de gehele omgeving waar ook voetgangers, voertuigen, gebouwen en zelfs de luchtkwaliteit deel van uitmaken. En als we kanker beter willen genezen, moeten we het effect van een organisch proces in een bepaald milieu begrijpen.

We zijn er al aan gewend om met virtual twins fysieke producten en systemen te simuleren en te analyseren. Deze technologie wordt al in diverse sectoren toegepast voor het optimaliseren van processen, verbeteren van productontwerp en -prestaties en het verlagen van kosten. Zo werken alle technische disciplines binnen de BMW Group met een virtuele tweeling van elk voertuigmodel, inclusief varianten en met realtime, geïntegreerde gegevens. Dit stelt teams in staat om componenten efficiënter te hergebruiken, de complexiteit van modelvariaties te beheersen en de ontwikkelingstijd te verkorten.

De praktische toepassingen van digitale tweelingen leggen een solide basis voor de overgang naar een generatieve economie. Door het simuleren en analyseren van complexe systemen en processen, kunnen bedrijven innovatieve oplossingen ontwikkelen die bijdragen aan duurzaamheid en economische groei. Voor een metamorfose van de economie moeten we virtual twins echter op een nog grotere schaal inzetten. We moeten het ‘complete plaatje’ modelleren, een geheel universum. Daarvoor moeten we meerdere virtual twins binnen hun context van relaties met elkaar verbinden. Dassault Systèmes noemt die families van virtuele tweelingen ‘UniVeRses’.

We bouwen geen parallelle losgekoppelde wereld, een ‘metaverse’. En ook geen ‘omniverse’, een invasieve wereld die erop gericht is alles te controleren. UniVeRses kunnen het virtuele en het reële (V+R) met elkaar verbinden, verenigen alle belanghebbenden en combineren de kennis en knowhow. Vergelijkbaar met de denkbeeldige tuin uit het begin van dit verhaal waar de eigenaren samenwerken om nieuwe ideeën (en gewassen) tot bloei te laten komen.

Een nieuwe horizon

Bedrijven hebben de sleutel tot duurzaamheid in handen, door zelf te evolueren naar duurzame innovatie en meer geven dan nemen. Dit vereist echter een diepgaande integratie van virtuele werelden. Hiermee kunnen we de echte wereld verbeteren.

Virtualisatie gaat veel verder dan het digitaliseren van het bestaande; het ontsluit de menselijke verbeeldingskracht om mogelijke werelden te modelleren, waardoor we betere keuzes kunnen maken en effectiever kunnen samenwerken. Zo wordt de weg vrijgemaakt voor een toekomst waar we met z'n allen in genereren in plaats van uitputten.

Interessant artikel? Deel het: