Energieneutraal (glas)tuinbouwgebied in wording
12 oktober 2021 15:15
NEXTgarden ligt tussen Arnhem en Nijmegen. In dit deel van de Greenport Gelderland werken ondernemers, kennisinstellingen en de overheid samen om er een 735 hectare groot energieneutraal (glas)tuinbouwgebied te realiseren. Het Experience the Horticulture Project zal het publiek meenemen in deze duurzame ontwikkeling.
Innovatiemanager NEXTgarden Jan Taks, opent met een globale schets. “Het gebied Huissen-Bemmel is vanouds sterk in glastuinbouw. Die sterke positie gebruiken we als startpunt voor duurzame herinrichting en -innovatie. En met NEXTgarden als naam. NEXTgarden bestaat uit 6 deelgebieden. Bergerden, een van de kernen van de gemeente Lingewaard, is door de overheid aangewezen voor de grootschalige ontwikkeling van glastuinbouw. Hier dient samenwerking tussen ondernemers, kennisinstituten, overheden en beroepsopleidingen te leiden tot verdere innovatie, kwaliteitsverbetering en een sterke marktpositie.”
“Samen zetten we stappen om bestaande tuinbouwbedrijven verder te verduurzamen en trekken we nieuwe innovatieve en duurzaam werkende bedrijven aan. Herinrichting en innovatie gaan hand in hand en hebben betrekking op de techniek, de productiemethoden en -processen, de producten die verbouwd worden en de manier waarop ze op de markt en bij de klant terecht komen. Met deze alomvattende beweging gaan we stapsgewijs het eerste energieneutraal tuinbouwgebied in 2030 realiseren.”
Energietechnologie
De inzet van nieuwe techniek beperkt zich niet tot de plantenteelt zelf”, vult Jurgen ten Brink aan. Hij focust als Projectleider Warmtetransitie NEXTgarden op de inzet van duurzame energie. “De tuinbouw en met name de glastuinbouw, gebruikt energie in de vorm van warmte en CO₂ om gewassen op een optimaal gecontroleerde manier te telen. Die energie gaan we stapsgewijs voor honderd procent opwekken via zon, wind en water, waarbij we de bodem gebruiken om energie te bufferen. Duurzame bronnen genereren elektriciteit en warmte. Die energie kunnen bedrijven en ook particulieren in het gebied naar behoefte gebruiken. Warmte-overschotten gaan we opslaan in een ondergronds reservoir.”
“Praktisch ziet dat er als volgt uit”, schetst Ten Brink. “Lingezegen Energy, het al bestaande energiebedrijf dat 14 tuinders gezamenlijk hebben opgezet, beheert binnen NEXTgarden een eigen netwerk. Dit netwerk gaat Lingezegen Energy verduurzamen door de bouw van een bio-energiecentrale in Bemmel, op basis van verwerking van snoeihout uit de directe omgeving. We onderzoeken of dit netwerk kan worden uitgebreid naar andere bedrijven en woonwijken in de omgeving met dan aanvullende duurzame warmtebronnen. Daarvoor heeft de gemeente een warmte-infrabedrijf opgericht met DENG (Duurzaam Energienetwerk Gelderland). Daarnaast wordt met Drijvend Zonnepark Lingewaard - 6000 drijvende zonnepanelen op een groot gietwaterbassin in NEXTgarden - elektriciteit opgewekt voor bedrijven en particulieren. Overigens maakt dit bassin deel uit van het gesloten gietwatercircuit van de tuinbouwbedrijven.”
Vorig jaar heeft op NEXTgarden een proefboring plaatsgevonden, dit met het oog op duurzame (hoge temperatuur) warmteopslag in de bodem. “We zoeken naar een plek in het gebied waar, op zo’n 400 meter diep, de omstandigheden geschikt zijn voor een ondergronds reservoir om water van 60 tot 90 graden Celsius op te slaan. Dat water is bij oppompen zo’n 50 graden en geschikt voor het verwarmen van kassen en woningen”, verduidelijkt Ten Brink.
Groene innovatie
Van oudsher overheerst in het gebied de sierteelt qua omzet, maar innovatieve voedingstuinbouw biedt ook kansen voor de toekomst. Met name door het telen van tropische gewassen als kurkuma en peper (het Ingredient Farm project) en het voor menselijke consumptie geschikt maken van gewassen, zoals waterlinzen (kroos). Denk ook aan vertical farming, waarbij gewassen worden geteeld onder strikt geconditioneerde omstandigheden en met een minimaal gebruik van water en gewasbeschermingsmiddelen.
Jan Taks: “Voedingstuinbouw heeft meer warmte nodig dan sierteelt. Voor het ontwikkelen van onze duurzame energiemix betrekken we partijen met expertise in het vormgeven en uitvoeren van duurzame energietechniek -werkmethoden en -marktbenadering. Hierbij spelen ook principes als circulariteit, het tegengaan van verspilling door maximaal hergebruik van reststoffen en korte ketens tussen producenten en consumenten een rol. Afhankelijk van het product gaat het dan om gericht zijn op de lokale, regionale, nationale of internationale markt. Dit is een stapsgewijs proces. In het kader van het bekorten van voedselketens zijn we bijvoorbeeld betrokken bij een project voor de teelt van noten: project Agroforestry Notenpark ’t Zand. Gericht op de sierteelt overwegen we samen met de WUR, KANplant en Greenport Arnhem Nijmegen onderzoek doen naar de ‘echte’ prijs en hoe de verdeling van de waarde is in de sierteeltketen.”
Publieksbeleving
Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in duurzaamheid, toch is NEXTgarden en de ambitie ervan bij het grote publiek tamelijk onbekend. “Daar willen we verandering in brengen door het opzetten van het Experience the Horticulture Project”, vertelt Jan Taks. “Er komt een 8 hectaren groot park waar mensen direct kunnen ervaren wat duurzame tuinbouw inhoudt, hoe divers de branche is en wat er achter de schermen allemaal gebeurt op het gebied van groene kennis en kunde. Hierbij streven we naar een evenwichtige mix van recreatie, educatie en onderzoek plus commerciële activiteiten.”
Volgens de plannen gaat Experience the Horticulture voorzien in een hotel, restaurant, eventueel wellness, conferentieruimten, een expositieruimte en een op het groene onderwijs gericht meetingpoint. De inrichting en uitstraling van het gebouw en de directe omgeving zijn geënt op de (glas)tuinbouw en alle facetten van duurzaamheid die daarbij horen.
In elke ruimte en bij elke activiteit is duurzaamheid het leidende principe in het gebruik van materialen en producten. Jan Taks schetst: “Het hotel-restaurant zal bijvoorbeeld een menukaart voeren op basis van lokale en regionale producten, overeenkomstig het idee van de korte keten tussen producent en consument. Parkeerplaatsen worden overkapt met zonnepanelen, bezoekers kunnen hier elektrische fietsen huren om de omgeving te verkennen. Vanuit de expositieruimte kunnen bezoekers over een glazen brug naar de laboratoria lopen, waar studenten onderzoek doen. Tevens kunnen ze van een educatief medewerker tekst en uitleg krijgen over de technologische aspecten van de glastuinbouw en is er de mogelijkheid om aan de tuinbouw gerelateerde workshops te volgen.”
Het tempo waarin Experience the Horticulture wordt gerealiseerd, hangt af van de belangstelling die investeerders en exploitanten hebben. Mede daarom ligt een gefaseerde aanpak voor de hand. Alles met het oog op de groei naar een energieneutraal (glas)tuinbouwgebied in 2030.
NEXTgarden
Telefoon 026 - 326 01 11
E-mail nextgarden@lingewaard.nl
www.nextgarden.nl
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.