Een fabriek bouwen die nog niet bestaat voor olifantsgras

2 juli 2021 11:45

• Duurzaamheid & Innovatie

Hebt u wel eens gehoord van miscanthus oftewel olifantsgras? Het gewas kent zeer veel positieve toepassingen,  dat het bijna te mooi is om waar te zijn. Gelukkig bestaan er pioniers als Fred Hakvoort en Marcel van de Peppel, die blijven prediken wat de waarde is van miscanthus. “We zijn het praten voorbij, het is tijd om te gaan doen”, vindt Fred Hakvoort van Miscancell, het bedrijf dat grondstoffen uit het olifantsgras in de markt zet.

Miscancell is in 2016 opgericht om de ongekende mogelijkheden van miscanthus giganteus, olifantsgras, te verwaarden en in de markt te zetten. Na succesvolle studies en testen met medewerking van onder meer de HAN University of Applied Siences en Hogeschool Utrecht is het bedrijf klaar om flink op te schalen. Nu huurt Miscancell nog een hal op IPKW in Arnhem, maar het plan voor een nieuwe productielocatie ligt pal naast de AVR in Duiven. “We willen daar een fabriek bouwen die nog nergens in de wereld bestaat”, verduidelijkt Fred Hakvoort. “Op het terrein van InnoFase bij de AVR kunnen we slim gebruik maken van energie en grondstoffen.” Een synergiepark noemt InnoFase zichzelf, waar bedrijven gebruik maken van elkaars energie, grondstoffen, reststromen en water. “Bovendien is het logistiek een strategische plek zo pal aan de A12”, vindt hij.

“Stel je een toekomst voor waar alledaagse producten komen uit lokaal geproduceerde en hernieuwbare bronnen”, begint Marcel van de Peppel, CTO van Miscancell op een TEDtalk in oktober vorig jaar. “Stel je een toekomst voor waar transport plaatsvindt op eco-vriendelijke wegen die kooldioxide opslaan, waar papier wordt geproduceerd zonder bomen op te offeren en met significant lagere emissies, waar constructiematerialen biobased zijn en de chemische industrie steeds duurzamer wordt. Stel je een toekomst voor waar we kooldioxide uit de lucht zuigen zodat we het meest duurzame gewas ter wereld kunnen laten groeien. In nodig je uit voor die toekomst; welkom in de wereld van olifantsgras.”

De grote CO2 zuiger

Miscanthus houdt het midden tussen riet en bamboe en is een gewas dat oorspronkelijk uit Azië komt. Het staat vooral bekend onder de noemer olifantsgras. In Nederland gedijt het ook uitstekend en kan tot wel vier meter hoogte bereiken. Met miscanthus kunnen meerdere grondstoffen gemaakt worden en neemt ook nog eens een enorme hoeveelheid kooldioxide op. “Een hectare olifantsgras neemt elk jaar 25 tot 35 ton CO₂ uit de lucht op”, weet Fred Hakvoort. “Ter vergelijking: een hectare bos neemt maar 4 ton per jaar op.” Nog wat voordelen: het gewas is volledig selfsupporting, dat wil zeggen het behoeft geen bemesting, geen bestrijding en geen extra beregening. “Na twee jaar kun je een aangeplant veld al oogsten en dan levert het nog 25 jaar een jaarlijkse oogst”, legt hij uit. “En omdat je het maar een keer per jaar hoeft te bewerken, namelijk de oogst, bespaar je ook nog eens veel brandstof uit. Olifantsgras is ongelooflijk duurzaam.” Momenteel doet Miscancell nog onderzoek naar de hoeveelheid stikstof die het uit de lucht opneemt, maar dat het stikstof opneemt staat vast.

25 keer meer papier uit miscanthus 

Met dat laatste aspect kunnen de Nederlandse boeren wellicht ook nog wat. “De boeren zitten in een verdomhoekje en dat vind ik niet terecht”, stelt Fred Hakvoort. Olifantsgras zou nog weleens de oplossing voor hen kunnen bieden, denkt hij; onder meer door CO₂-compensatie. “Vervang wat grasvelden door olifantsgrasakkers. Het rendement is veel hoger en het levert maar liefst vijf verschillende grondstoffen. Bovendien is de prijs van een ton CO₂ erg aantrekkelijk.” Met de huidige prijs van 50 euro per ton CO₂ zou een hectare olifantsgras tussen de 1.000 en 1.250 euro opleveren aan CO₂-compensatie los van de waarde van de oogst. Een gemiddelde boer heeft natuurlijk veel meer dan een hectare, namelijk 28 hectare. “Op dit moment gebruiken we zo’n 95 procent van de miscanthus voor grondstoffen, bijvoorbeeld cellulose voor de papierindustrie.” Het gewas bestaat voor 50 tot 60 procent uit cellulose; bij hout is dat 40 tot 44 procent. “Voor het oogsten van 10 ton cellulose moet een hectare bos 30 jaar groeien. Bij de miscanthus oogst je in dezelfde periode ongeveer 250 ton cellulose”, rekent hij voor. Met andere woorden het olifantsgras kan heel wat ontbossing tegengaan.

Van papier naar asfalt, ontbijtkoek, vanillevla en medicijnen

Naast cellulose is lignine een belangrijke grondstof die uit de miscanthus te winnen is. “In miscanthus is de lignine veel zachter dan lignine uit hout. Dat maakt het veel makkelijker te bewerken. We hebben een proces ontwikkeld waardoor we hele zuivere lignine kunnen winnen”, zegt Fred Hakvoort. Het proces heeft Miscancell gepatenteerd en maakt dat lignine heel goed te verwerken is. Een van de geweldige toepassingen is in asfalt als gedeeltelijke vervanger van bitumen. Miscancell ontwikkelde dat samen met NTP. “We kunnen maar liefst 45 procent van bitumen vervangen en dan noemen we het grasfalt. Lignine kan ook gebruikt worden in de leerindustrie als vervanger voor de olie die ze nu gebruiken om leer soepel te houden en is bovendien reukloos.” Een derde belangrijke grondstof is xylose, een natuurlijke zoetstof die onder meer gebruikt wordt in de Pijnenburg Zero. “Met de hoge zuiverheid van 95 procent hoeft het product niet verder geraffineerd te worden. Hetzelfde geldt voor de fenolen met een vanille-acid, dat een natuurlijke vervanger is van de chemische vanilles die tegenwoordig gebruikelijk zijn.” Het restant dat dan nog overblijft kan gebruikt worden als meststof of als bestanddeel in componenten voor de bouw bijvoorbeeld.

Drie jaar ROI

Miscancell gaat dus een nieuwe fabriek starten waar de gepatenteerde processen grootschaliger opgepakt kunnen worden. Daarvoor zoekt het bedrijf financiers of investeerders die de benodigde 50 miljoen bij elkaar brengen. “We hebben het liefst één investeerder die de helft financiert. We hebben een ROI van circa 3 jaar. Dat heeft Deloitte berekend, die onze partner is wat betreft financiering, fondsen en investeerders”, vertelt Fred Hakvoort. “De prijs van pulp (cellulose) is de laatste jaren flink aan het stijgen, dus dat maakt het verdienmodel heel aantrekkelijk. Niet onbelangrijk: lokaal produceren bespaart enorm in de footprint. Mensen geloven het vaak niet dat het zo simpel is.” Fred Hakvoort, Marcel van de Peppel en Bas Barenburg staan te trappelen om te beginnen. Stapt u in de sneltrein die miscanthus giganteus heet?

Miscancell
Industriepark Kleefse Waard Westervoortsedijk 73, 6827 AV Arnhem
Telefoon 0316 - 740 777
E-mail info@miscancell.nl
www.miscancell.nl

Interessant artikel? Deel het: