Duurzaam en circulair werken? Begin praktisch en laagdrempelig
2 april 2020 10:04
Duurzaam en circulair werken hoe doe je dat? Wie kan je waarbij ondersteunen? Complex? Ja. Begin daarom praktisch én laagdrempelig.
Stichting RCT Gelderland en Kiemt zijn twee organisaties die bedrijven ondersteunen. Ieder op een eigen wijze en met een eigen focus. Waar RCT laagdrempelig en persoonlijk opereert via een team van eigen Innovatiemakelaars, doet Kiemt dat op het niveau van ketens en samenwerkingsverbanden.
Gastheer Gerard van Gorkum, algemeen directeur van Afvalenergiecentrale ARN in Weurt en onder andere lid van het klankbordpanel van RCT Gelderland, schetst zijn ervaringen als ondernemer op het duurzame en circulaire pad. Franske van Duuren, programma-manager Circulaire Economie bij Kiemt, verwoordt de visie en werkwijze van Kiemt en Innovatiemakelaar Ruud Schuurman belicht de rol van RCT Gelderland in de samenwerking met ondernemers als het gaat om duurzaam en circulair werken.
Intermediair
“RCT Gelderland helpt bedrijven in de maakindustrie bij hun overgang naar slimmer en duurzamer produceren”, opent Schuurman. “Onder ons motto ‘slim, schoon en sociaal’ brengen we bedrijven op individueel niveau met elkaar in contact. Onze Innovatiemakelaars bezoeken bedrijven één-op-één, maar ook ondernemersclubs en netwerkbijeenkomsten.” Iedere Gelderse regio heeft een eigen Innovatiemakelaar, deze is spil en intermediair tussen vraag en aanbod. Schuurman en zijn collega’s zijn dan ook voortdurend op pad en in gesprek met ondernemers in de regio.
Daarnaast organiseert RCT voor ondernemers Smart-cafés waar ze hun ervaringen kunnen delen. Zo ging het onlangs in Culemborg over ‘repair, re-use en refurbish’, waarover door het RCT uitgenodigde lectoren van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen hun visie gaven. Een van de vragen van ondernemers was hoe de overheid kan bijdragen aan de financiering van circulair werken.
Het RCT werkt ook nauw samen met CIRCO, een kennispartner van de overheid op het gebied van duurzaam en circulair werken die bedrijven op weg helpt met circulair ondernemen (zie www.circonl.nl -red.). “De vragen waar ondernemers mee zitten zijn divers, maar gaan steeds meer over circulair ondernemen.” Als voorbeeld noemt Schuurman een bedrijf dat veel water verbruikt en dit wil gaan hergebruiken. RCT bracht het bedrijf in contact met een partner om samen een nieuw proces te ontwikkelen voor hergebruik van water en tevens een haalbaarheidsstudie te financieren.
Kansen in de keten
Bij Kiemt ligt de focus op het creëren van kansen en mogelijkheden voor duurzaam en circulair ondernemen en het bevorderen van de innovaties die daarvoor nodig zijn. Als programma-manager Circulaire Economie bij netwerkorganisatie Kiemt brengt Franske van Duuren partijen bijeen die stappen willen zetten op het pad naar circulariteit. “We werken samen met de provincie, bedrijven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en VNO-NCW om programma’s op te zetten. Dit doen we onder andere in het platform Circles (zie www.circles.nu -red.). Binnen deze programma’s gaan wij met bedrijven in de keten aan de slag. In onze ogen is het bedrijfsleven namelijk de motor voor een circulaire economie. Vaak weten bedrijven wel waar ze heen willen, maar niet hoe ze er moeten komen.”
Hier haakt Gerard van Gorkum in. “We moeten duurzaamheid en circulariteit benaderen als een enorme kans voor innovatieve businesscases en leidraad voor maatschappelijk relevant en modern ondernemerschap. Gelukkig gebeurt dat ook steeds meer.” Bij ARN geven de medewerkers op een praktische manier invulling aan duurzaamheid. “Wij produceren onder andere energie uit secundaire brandstoffen. Die brandstoffen maken we grotendeels zelf door het ‘opwerken’ van diverse soorten restafval die niet hergebruikt kunnen worden. Zo leveren we 150.000 MWh elektriciteit aan het openbare net en ruim 800 TJ warmte aan de waterzuiveringsinstallatie en aan huishoudens in de Nijmeegse woonwijken Waalsprong en het Waalfront.”
“Zoals hopelijk elke ondernemer, stellen wij ons bij ARN voortdurend de vraag: kan wat we doen anders, beter en duurzamer? En hoe dan? Naast elektriciteit en warmte richten wij ons al jaren op het maken van secundaire grondstoffen uit afval. Zo hebben we een vergistingsinstallatie gebouwd, waarin gft van gemeenten in de regio Nijmegen wordt vergist en gecomposteerd. Het vrijkomende gas werken we op tot groengas, dat als brandstof wordt gebruikt voor de Nijmeegse stadsbussen. Het vrijkomende CO₂ gaat als meststof naar de glastuinbouw. Wat dan nog resteert gebruikt de land- en tuinbouw als compost.”
“En we blijven nieuwe dingen ontwikkelen. Zo ontstond het idee voor luierrecycling. Vraag daarbij was: kan het? Technisch wel. Mooi. Maar met techniek alleen is er geen sluitende businesscase. De investering moet zich terugbetalen en geld opleveren. Daarvoor is een constante aanvoer over een lange periode nodig van in samenstelling min of meer gelijk product, zodat het machinaal en grootschalig kan worden op- en omgewerkt naar bruikbare grondstoffen.”
“Dus moet de hele keten inzichtelijk worden en op elkaar afgestemd. Begin er maar aan. Fabrikanten schermen hun unieke productsamenstelling af. Hoe waarborg je constant grootschalige aanvoer? Welke restproducten kunnen we winnen? Hoe gaan we die in de markt zetten? Dat vergt afstemming met en toestemming van leveranciers, juristen, overheden, beoogde afnemers enzovoort. Lang verhaal kort: we zijn eraan begonnen en draaien uitgebreid proef, maar we zijn inmiddels wel een paar jaar verder.”
Stap over de drempel
Van Duuren: “Drempels wegnemen is cruciaal. Wij kijken als Kiemt integraal, maar werken vanuit het praktisch haalbare. We ontwikkelen samen met partners als Circles modellen, toegespitst op producenten, onderwijs en onderzoek, subsidies en financiën, gebruikers et cetera. Vervolgens brengen we partijen bij elkaar, gekoppeld aan thema’s rond circulariteit.”
“Onlangs deden we dat samen met CIRCO en RCT Gelderland rond het thema ‘mogelijkheden en kansen in circulair ondernemen met natuurvezels’. Dat is interessant voor alle ondernemers die van doen hebben met afvalstromen van biomassa. Denk aan sectoren als papier en karton, textiel, kunststof, bouw, meubels, composiet producten, bodemverbetering, agro en food, producenten van biomassa, afvalwerkers, waterschappen en energie-opwekkers.”
“Aan dit thema zijn drie eendaagse Gelderse CIRCO-TRACKS gekoppeld. Hierin verkennen de deelnemende bedrijven welke stappen zij willen en kunnen zetten in circulair ondernemen. Het is één voorbeeld van de manier waarop RCT Gelderland, CIRCO en Kiemt initiatieven ondersteunen voor het bouwen aan circulaire ketens.”
Praktische eerste stappen zetten is belangrijk. Zoals bij een bedrijf dat beeldschermen levert. Van Duuren: “Het bedrijf wilde meer maatwerk wat betreft toepassingen, maar de praktische uitkomst was minimalisering van verpakkingsafval als begin, om zo circulair denken aan te zwengelen.”
Alle drie zijn ze ervan overtuigd dat we pas op de drempel staan van duurzame en circulaire ontwikkelingen. En dat het met vallen en opstaan zal gaan. Het vereist nieuwe methoden, werk- en denkwijzen bij producenten, gebruikers en wet- en regelgevers. Alles heeft bovendien tijd nodig om ‘in te slijten’. Maar, niemand hoeft zelf het wiel opnieuw uit te vinden. De oplossing? Werk samen en zoek ondersteuning op alle niveaus. «
Stichting RCT Gelderland
Ruud Schuurman
E-mail: info@rctgelderland.nl
ruud@rctgelderland.nl
KIEMT
Franske van Duuren
E-mail: vanduuren@kiemt.nl
info@kiemt.nl
ARN
E-mail: info@arn.nl
Tekst en foto: Huub Luijten
Reacties op dit artikel
Reactie plaatsen? Log in met uw account.