De zorg van de toekomst vraagt om nieuw paradigma

29 juni 2022 08:46

• Techniek & Maakindustrie

“Een carrière in de zorg moet weer een aantrekkelijk perspectief worden”

Om de gezondheidszorg van de toekomst vorm en inhoud te geven moeten we leren met fundamenteel andere ogen naar het stelsel te kijken. Die nieuwe kijk moet de basis zijn voor de vormgeving en de inzet van mensen en middelen. Lifeport, het netwerk in de regio Arnhem, Nijmegen, Wageningen dat is gespecialiseerd in Health, Hightech, Food en Energy, vervult hierin de rol van inspirator en aanjager.

In The Economic Board zitten achttien bestuurders uit het bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen. Zij zetten hun netwerk in om Lifeport vorm en inhoud te geven. Bertine Lahuis, voorzitter van de raad van bestuur van het Radboudumc in Nijmegen, is een van de boardleden van The Economic Board. Samen met John van Sambeek, civic entrepreneur Health, Hightech en Food bij The Economic Board, schetst zij de beweging naar een nieuwe benadering van zorg.

Op de huidige voet doorgaan in de gezondheidszorg is heilloos, want op termijn onhoudbaar wegens de economische kosten in mensen en middelen. Ter illustratie: landelijk werkt momenteel vijftien procent van de beroepsbevolking in de zorg. De lijn doortrekkend op basis van de huidige inrichting en behoeften, is dat in 2040 gestegen naar vijfentwintig procent. Een dergelijke groei is volstrekt onwenselijk uit oogpunt van diversiteit van economische activiteiten, een kenmerk van een gezonde en weerbare economische structuur.

Nu al legt de zorg een groot beslag op de arbeidscapaciteit en de roep om meer ‘handen’ houdt aan. Overigens niet alleen in de zorg, ook in de techniek en logistieke dienstverlening zijn de arbeidsmarkttekorten structureel. Teken van groeiende economische activiteit in samenhang met vergrijzing van de bevolking. Hoog tijd dus de bakens te verzetten.

Voorkomen én genezen

“De zorg is een fantastische sector met een grote maatschappelijke impact. Een sector die drijft op gemotiveerde professionals en de modernste medische technologie”, schetst Bertine Lahuis. “We zijn er goed in mensen met gezondheidsproblemen zo optimaal mogelijk te helpen. Dat moeten we blijven doen en tegelijk onze focus op ‘cure en care’ verbreden naar het terrein van de preventie door het bevorderen van een gezonde leefstijl. Daar ligt de grote gezondheidswinst. We moeten voorkomen én genezen.”

Lahuis vervolgt: “Preventie is noodzaak. Een gezonde leefstijl bevordert het fysieke en geestelijke welzijn van mensen, maar we moeten er wel aan werken dat mensen die gezonde leefstijl er ook op na kunnen houden. Er zijn in Nederland namelijk grote gezondheidsverschillen die nauw samenhangen met de sociale en economische omstandigheden waarin mensen leven. Serieus inzetten op preventie betekent de leefomgeving anders inrichten wat betreft wonen, werken, vrije tijd en voeding. Dat kan alleen stapsgewijs, met permanente aandacht en inspanning. Met onze huidige kennis op het gebied van menselijk gedrag, sociale behoeften, medische zorg en met technologie als hulpmiddel moet het mogelijk zijn dergelijke stappen ten goede praktisch te organiseren.”

“In de zorginstellingen moeten we de professionaliteit van medewerkers op een manier gaan benutten die hun werkplezier en arbeidsmotivatie ondersteunt.

Een carrière in de zorg moet weer een aantrekkelijk perspectief worden. Dat kan door het introduceren van nieuwe manieren van werken in combinatie met nieuwe technologische hulpmiddelen, waardoor we de zorg verder kunnen verbeteren. En dat hoeft niet allemaal ‘in huis’ te gebeuren. Nieuwe instrumenten maken het mogelijk om mensen met gezondheidsproblemen in hun eigen omgeving te helpen.”

Techniek moet dienstbaar zijn

Hiermee raakt Lahuis aan het terrein waarop John van Sambeek actief is. Behalve civic entrepreneur is hij als Strategisch Manager Regionale Economische Ontwikkeling bij de Valorisatie groep van het Radboudumc en directeur Science Meets Business Nijmegen B.V. direct betrokken bij het opzetten en stimuleren van medisch technische start-ups. “Vooropgezet: techniek moet dienstbaar zijn”, zegt van Sambeek stellig. “Het is een middel om een probleem op te lossen.”

“De start-ups waar wij bij betrokken zijn bedenken en maken beloftevolle nieuwe technologische hulpmiddelen die de zorg verbeteren. ScreenPoint Medical is hiervan een mooi voorbeeld. Deze start-up heeft een product ontwikkeld voor screening van borstkanker op basis van een zelflerend systeem met kunstmatige intelligentie, ook wel AI genoemd. Hierdoor wordt diagnostiek versneld en is er informatie op zeer detaillistisch niveau beschikbaar. De techniek wordt in Denemarken al toegepast en naar verwachting ook binnenkort in Nederland.”

Er zijn plannen in de regio voor een Digital Health Hub; een structuurversterkend initiatief om professionals en ondernemers te ondersteunen om versneld tot een innovatief technologisch zorgproduct te komen. “Het kan hierbij gaan om het ontwikkelen van nieuwe technologie, maar laten we niet vergeten dat er ook genoeg bestaande technologie is die je op een nieuwe manier kunt inzetten”, zegt van Sambeek. “Het is altijd maatwerk, zoals ‘zorg op afstand’, waarbij met al bestaande techniek het monitoren van de patiënt in de thuissituatie even goed of zelfs beter kan dan in een instelling.”

“Als gezegd, de techniek staat ten dienste van de zorg. Techniek heeft pas toegevoegde waarde als zorgprofessionals ermee kunnen ‘lezen en schrijven’, dat is echt een fundamentele voorwaarde voor succes. Het vraagt een omslag in werken en denken en zal stap voor stap moeten plaatsvinden, want bestaande routines en werkervaring laat je niet van de ene op de andere dag achter je. Hou ook rekening met ‘tech angst’, die moeten we niet bagatelliseren. Ook niet overdrijven overigens.”

Gezamenlijke ambitie en inzet

“We hebben het over een groot maatschappelijk vraagstuk met complexe sociaaleconomische deelaspecten. Dat vereist een gemeenschappelijke ambitie en gezamenlijke inzet van bedrijven, overheden en kennisinstellingen, samen triple helix genoemd”, aldus Bertine Lahuis. “Die gedeelde ambitie en inzet is er en vertaalt zich in netwerken waarin studenten, docenten, onderzoekers, start-ups, gevestigde bedrijven en bestuurders uit bedrijven en de politiek elkaar letterlijk tegenkomen. Campussen, tech hotspots en kennisinstellingen vormen de broedplaatsen, hier vinden de ontmoetingen plaats waar nieuwe ideeën en samenwerkingsverbanden ontstaan. Deze netwerken en broedplaatsen vervullen een magneetfunctie, want ze trekken mensen en bedrijvigheid aan. Zo ontstaat een effect dat zichzelf versterkt.”

John van Sambeek merkt op: “Het is aan de bestuurders en civic entrepreneurs nieuwe initiatieven te ondersteunen, te verbinden en een volgorde in prioriteiten te benoemen, zodat er samenhang ontstaat die leidt tot het beoogde doel: een structurele herinrichting en versterking van Lifeport door het aanjagen van innovaties in Health, Hightech, Food en Energy en de cross-overs daartussen. En dat is een permanente beweging.” 

The Economic Board
Toernooiveld 300
6525 EC Nijmegen
Telefoon 085 040 9980
E-mail bureau@theeconomicboard.com
www.theeconomicboard.com

Tekst en fotografie: Huub Luijten

Interessant artikel? Deel het: