Architectuur vanuit een passie voor kunst, schoonheid en filosofie

6 december 2022 08:53

• Duurzaamheid & Innovatie
• Bedrijfsreportages

Archisofie van Dirk-Jan Schotanus is gevestigd in het Groningse Onnen en heeft een kantoor- annex bezoekadres in het nabijgelegen Haren. Als bouwkundig ontwerper werkt Dirk-Jan niet alleen op de schaal van architectuur, maar is hij ook stedenbouwkundige. Daarnaast werkt hij als projectleider bij Nationaal Coördinator Groningen. In die functie begeleidt hij de gedupeerden van de Groningse aardbevingsschade vanaf de allereerste onderzoeken tot aan een opgeleverde versterkte woning of een nieuwbouwwoning na sloop.  

De voorgeschiedenis

Dirk-Jan is in 1976 geboren in Winschoten als zoon van een dominee en heeft altijd in de provincie Groningen gewoond. In zijn middelbareschooltijd ging hij stapsgewijs van de Mavo, naar de Havo, naar het Vwo. Omdat hij een voorliefde had voor tekenen en creatief bezig zijn, ging hij na het Vwo naar de Kunstacademie. Maar tijdens de vooropleiding ontdekte hij dat het daar voor hem allemaal wat té creatief was en dat zijn interesse meer uitging naar technisch en oplossingsgericht tekenen. Nadat hij vervolgens met een vriend een open dag van een HTS had bezocht, wist hij dat hij de kant van de architectuur op wilde.

Naar eigen zeggen kwam die keuze onder andere voort uit zijn passie voor schoonheid. “Ik fotografeer ook veel en maak ook graag muziek.”, aldus Dirk-Jan, “Heerlijk. Er is zoveel moois! En in architectuur komen al die zaken bij elkaar. Het is een ontzettend mooi vak waarin je ook goed met mensen moet kunnen omgaan. En omdat ik als domineeszoon al van jongs af aan gewend ben om tussen de mensen te zijn en ik mensen gewoon mooi en interessant vind, gaat dat bij mij vanzelf.”

De HTS viel hem niet mee en als creatieve jongen had hij het vooral zwaar met wiskunde, maar hij is ervoor gegaan en cum laude geslaagd, waarna hij als ontwerper is gaan werken bij een architectenbureau, terwijl hij in zijn vrije tijd een opleiding architectuur volgde op de Academie van Bouwkunst. Halverwege deze opleiding veranderde hij van baan en koos hij voor een stedenbouwkundig bureau in Assen. Als stedenbouwkundig ontwerper was hij niet meer bezig met de schaal van een afzonderlijk gebouw, maar ging het over wijken, steden en soms hele gebieden.

Dirk-Jan: “Dat was hartstikke leuk! Multidisciplinair en veel verschillende takken van sport; met civiele techneuten, ecologen en juristen erbij in het overleg, waardoor ik met diverse facetten te maken kreeg die ik allemaal in mijn ontwerp moest verwerken. Meerdere randvoorwaarden laten samenkomen in je plannen. Geweldig! Maar de schaal van architectuur begon na een paar jaar toch wel weer te lonken, waardoor ik bij een bouwkundig adviesbureau in Haren ging werken. Ik koos heel bewust voor dat bedrijf, omdat ik daar veel dichter bij de praktijk kwam. Vanuit een theoretische opleiding had ik de HTS gevolgd, maar ik had nog nooit een muurtje gemetseld terwijl ik anderen wel vertelde hoe ze dat moesten doen. Dat vond ik niet kunnen. Dus daar heb ik heel veel praktijkervaring opgedaan, waarna ik in 2010 voor mezelf ben begonnen door Archisofie op te starten.”

De spin in het web

Dirk-Jan is geen architect, maar bouwkundig ontwerper en bovenal mensenmens. Zo zet hij zich, naast zijn werkzaamheden voor Archisofie, in voor de gedupeerden van de aardbevingsschade in Groningen. Van 2014 tot 2017 was hij contrataxateur. Volgens de procedure komt eerst de NAM de schade taxeren en als de huiseigenaren het niet eens waren met de uitkomst daarvan, vloog Dirk-Jan in, zoals hij zelf mooi zegt, en ging hij namens de bewoners de discussie aan met de NAM.

Zijn betrokkenheid bij de mensen in het bevingsgebied nam dusdanig toe, dat hij in 2017 door Project Eigen Initiatief, wat nu Nationaal Coördinator Groningen (NCG) heet, gevraagd werd om projectleider te worden. Het takenpakket van deze functie behelst veel meer dan dat van een contrataxateur. “Ik begeleid de mensen gedurende het hele traject.”, aldus Dirk-Jan, “Vanaf de allereerste onderzoeken tot aan een opgeleverde versterkte woning of een nieuwbouwwoning na sloop. Wat ik eerder had bij het stedenbouwkundig bureau, waar ik als ontwerper de spin in het web was en alles moest laten samenkomen in een ontwerp, heb ik hier als projectleider ook. Ik ben weer die spin in dat web en moet nu alle verschillende disciplines bij elkaar brengen om tot een kwalitatief hele goede woning te komen.”

Project Eigen Initiatief is destijds opgezet in samenspraak met de NAM en bestond uit een team van tien bouwkundigen, die net als Dirk-Jan zelfstandig ondernemer zijn met elk hun eigen expertise. Het begon met een pilotproject van tweehonderdvijftig woningen, waarbij het team onderzocht hoe die nu het beste versterkt konden worden. Dat project had als gevolg dat de bouwkundigen als een soort uitvoerend denkteam voor de grote gebiedsgerichte versterkingen uitgingen. Het team werkt nog steeds samen en opereert nu onder de vlag van de NCG.

Dirk-Jan vindt de NCG een mooie organisatie om voor te werken en de paar meter aan ordners in de kast achter zijn bureau zijn de stille getuigen van de omvang van dat werk.

Geen spijt

Hij legt uit waarom hij een bouwkundig ontwerper is en geen architect: “Het feit dat ik de officiële titel ‘architect’ niet heb, komt doordat ik het laatste jaar van mijn opleiding architectuur op de Academie van Bouwkunst niet heb afgemaakt. Dat heeft een voorgeschiedenis. De reden dat ik architect wilde worden, had voor een belangrijk deel ook met trots te maken. En toen kwam ik in mijn derde jaar, vlak voor de afstudeerperiode, op een Alpha-cursus terecht. Een kameraad van me nodigde me uit om eens een keertje mee te gaan en ik dacht als zoon van een dominee alles wel te weten en overal een antwoord op te hebben. Maar dat pakte anders uit, want het werd al snel heel persoonlijk met vragen als ‘Wat vind jij zelf van Bijbel lezen?’ en ‘Wat is jouw relatie met God?’. Toen had ik niets aan mijn parate kennis die ik zo kon oplepelen en moest ik nadenken. Door die cursus ben ik echt tot bekering gekomen en is religie veranderd in relatie. Maar toen kwam ik er ook achter dat ik mijn hele ziel en zaligheid in het architect zijn, met bijbehorende status, had gelegd. En als je net tot bekering gekomen bent, ben je hartstikke radicaal. Dus ik besloot met de opleiding te stoppen. Achteraf vind ik dat best wel jammer, maar ik heb er toch geen spijt van, want bij mij ligt trots nog steeds op de loer en het feit dat ik de architectentitel niet heb, houdt me ook met beide benen op de grond.”

“Hoe complexer de wensen zijn, hoe meer ik uitgedaagd word”

Een goede opdracht met een mooi eindresultaat vraagt volgens Dirk-Jan om een opdrachtgever met een goed verhaal. Onder een goed verhaal verstaat hij het droombeeld met bijbehorende wensen aangaande het toekomstige huis of bedrijfspand. Daarbij merkt hij op dat de mooiste ontwerpen van opdrachtgevers komen met verhalen en dat daar zijn passie ligt. Samen met de opdrachtgever kijkt Dirk-Jan of alles te verwezenlijken valt, waarbij er ook naar de locatie gekeken wordt met als doel dat het ontwerp de omgeving verrijkt; onder het motto dat we verantwoording af te leggen hebben aan de plek waar we wonen of werken. “Het gebouw overleeft jou.”, aldus Dirk-Jan, “Je ontwerpt voor de huidige generatie, maar ook overstijgend voor de generatie hierna. Dat is een hele mooie opgave die ik heel serieus neem. En hoe complexer de wensen zijn, hoe meer ik uitgedaagd word om er iets gaafs van te maken.”

De opdrachten voor zowel woningen als bedrijfspanden zijn zeer divers, van een dakkapel tot en met complete gebouwen. Het betreft, zoals Dirk-Jan zelf zegt, een breed pallet aan bouwwerken. Zo staan er in de wijk Meerstad in de gemeente Groningen diverse villa’s die van zijn tekentafel komen en heeft hij voor een hotel op Schiermonnikoog een grote vleugel ontworpen. Maar hij heeft bijvoorbeeld ook een tankstation op zijn naam staan. Verder houdt hij zich bezig met monumenten. In de binnenstad van Groningen heeft hij bijvoorbeeld winkelpanden onder handen genomen waarbij de oude stijl gehandhaafd bleef, terwijl er toch moderne aanpassingen gedaan werden.

Hij wordt ook ingehuurd voor bouwkundig advies als mensen een huis willen kopen. Dan kijkt hij naar de sterke en de zwakke punten van een woning. Daarbij kan er bijvoorbeeld sprake zijn van verwerking van asbest, terwijl dat niet in de verkoopbrochure vermeld staat, of van dubbele beglazing wat dusdanig oud is dat het z’n werking heeft verloren. Hij is van mening dat een potentiële koper van dit soort zaken op de hoogte dient te zijn.

Een mooie tijd om te bouwen

Dirk-Jan vindt het momenteel, ondanks de hoge prijzen, een mooie tijd om te bouwen, omdat er talloze mogelijkheden zijn als het gaat om duurzaamheid en domotica. Dat laatste is een verzamelnaam voor slimme apparaten die ervoor zorgen dat je comfortabeler woont en/of energie bespaart. Met domotica automatiseer je een huis tot een smart home.

Verder is hij een groot voorstander van circulair bouwen, zodat de gebruikte materialen in geval van sloop gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden. Ook hier geldt weer dat hij daarbij niet alleen aan onze generatie denkt, maar ook rekening houdt met de generaties na ons.

De naam Archisofie is samengesteld uit de woorden architectuur en filosofie, waarbij het woord sofie voor kennis staat; kennis van architectuur. Maar het geeft ook aan dat er bij Dirk-Jan altijd sprake is van een bepaalde filosofie achter zijn ontwerpen en als je van zijn diensten gebruik maakt, krijg je er nog meer bij, want dan kom je in aanraking met architectuur vanuit zijn passie voor kunst, schoonheid én filosofie.

Tekst: Leo Singor

Interessant artikel? Deel het: