Alles wat je moet weten over bodemsanering

27 februari 2025 16:01

• Techniek & Maakindustrie

Bodemsanering is het proces waarbij verontreinigde grond wordt gereinigd om schadelijke stoffen die in de bodem aanwezig zijn, zoals zware metalen, oplosmiddelen of chemicaliën, te verwijderen of onschadelijk te maken. Het doel is om de bodem weer veilig en geschikt te maken voor gebruik, of dat nu voor woningbouw, landbouw of natuur is.

Fasen van Bodemsanering

Bodemsanering kan niet zomaar als één proces worden gezien. Er zijn verschillende fasen waarin de sanering plaatsvindt, afhankelijk van de aard van de verontreiniging en de mate van risico voor mens en milieu:

1. Verkennend en oriënterend bodemonderzoek (Fase 1)

In deze fase wordt onderzocht of er sprake is van verontreiniging en om welke stoffen het gaat. Dit is de eerste stap in een saneringsproject en bestaat uit:

• Inventarisatie: Van de bron van de verontreiniging, zoals industriële activiteiten, stortplaatsen, transportbedrijven, etc.
• Grondboringen: Om monsters te nemen van de bodem op verschillende dieptes en te testen op verontreiniging.
• Historisch onderzoek: Om vast te stellen wat er in het verleden op de locatie heeft plaatsgevonden. Dit kan helpen om het type verontreiniging te bepalen.

Het doel is om een duidelijk beeld te krijgen van de aard, omvang en locatie van de verontreiniging.

2. Bodemonderzoek na sanering (Fase 2)

Nadat de sanering heeft plaatsgevonden, wordt er gecontroleerd of de bodem schoon is en voldoet aan de normen die zijn gesteld door de wetgeving. Dit wordt ook wel het ‘na-onderzoek’ genoemd, en in deze fase wordt gecontroleerd of:

• De verontreiniging effectief is verwijderd of verminderd.
• De grond voldoet aan de normen voor hergebruik, zoals de norm voor de gezondheid van mensen of ecologische veiligheid.
• Het risiconiveau is verlaagd tot een aanvaardbaar niveau voor herontwikkeling van de grond (bijv. woningbouw, landbouw).

3. Afsluiting van het project

Bij het succesvol afronden van het na-onderzoek kan het project als afgesloten worden beschouwd. Dit betekent dat de sanering is voltooid en dat de grond weer in gebruik kan worden genomen, bijvoorbeeld voor woningbouw of recreatie.

Technieken van Bodemsanering

Er zijn verschillende technieken die worden toegepast bij grondsanering, afhankelijk van de aard en de diepte van de verontreiniging. Hier een overzicht van de belangrijkste methoden:

1. Fysische en Mechanische Sanering

• Afgraving en afvoer: Dit is een directe methode waarbij verontreinigde grond wordt uitgegraven en afgevoerd naar een verwerkingslocatie, zoals een stortplaats of een verwerkingsinstallatie. Deze techniek wordt vaak toegepast als de verontreiniging zich dicht bij het oppervlak bevindt.
• Lucht- of waterinjectie: Dit proces kan helpen bij het transporteren van verontreinigende stoffen naar een locatie waar ze gemakkelijker kunnen worden verwijderd.

2. Chemische Sanering

• Oxidatie en reductie: Hierbij worden chemicaliën zoals ozon of perazijnzuur toegevoegd aan de bodem om verontreinigende stoffen te oxideren (verbranden) of te reduceren naar minder gevaarlijke stoffen.
• In-situ chemische afbraak: Deze techniek gebruikt chemicaliën om verontreiniging ter plaatse af te breken zonder de grond te hoeven verwijderen.

3. Biologische Sanering (Bioremediatie)

Bioremediatie maakt gebruik van micro-organismen (bacteriën, schimmels) om schadelijke stoffen in de bodem af te breken. Dit kan in-situ (ter plaatse) of ex-situ (uit de bodem gehaald) plaatsvinden.

• In-situ bioremediatie: Dit gebeurt door het toevoegen van voedingsstoffen of zuurstof aan de bodem om de groei van micro-organismen die verontreinigende stoffen afbreken te bevorderen.
• Ex-situ bioremediatie: Bij deze methode wordt de verontreinigde grond opgegraven, behandeld in een bioreactor (waar bacteriën en andere microben de vervuiling afbreken) en daarna teruggeplaatst.

4. Thermische Sanering

Deze methode wordt vaak toegepast bij organische verontreinigingen zoals olie, oplosmiddelen of pesticiden. De grond wordt verwarmd (bijvoorbeeld door middel van stoom of een andere thermische techniek) om de verontreinigende stoffen te verdampen. Deze dampen worden dan opgevangen en behandeld. Dit kan zowel ex-situ als in-situ plaatsvinden.

Wetgeving en normen

Bodemsanering wordt in Nederland geregeld door de Wet Bodembescherming en andere relevante wet- en regelgeving. De wet legt de verplichtingen vast voor:

• Wie verantwoordelijk is voor het saneren van verontreinigde grond (meestal de eigenaar van het land).
• Welke verontreiniging niveaus als acceptabel worden beschouwd (afhankelijk van het gebruik van de grond, zoals wonen, landbouw, of natuur).
• De procedures voor het uitvoeren van saneringen, inclusief de noodzaak van bodemonderzoeken en rapportages.

Belangrijke normeringen en richtlijnen zijn onder andere:

• Besluit bodemkwaliteit (BBK): Dit bepaalt de normen voor bodembescherming en de voorwaarden waaronder verontreinigde grond hergebruikt kan worden.
• Saneringskosten: De kosten voor het saneren van een verontreinigde bodem kunnen sterk variëren, afhankelijk van de gekozen techniek en de ernst van de vervuiling. De kosten kunnen oplopen tot miljoenen euro’s bij grote industriële vervuiling.

Kortom, bodemsanering is een technisch complex proces dat varieert van eenvoudige afgravingen tot geavanceerde chemische en biologische behandelingen. Het vereist gedetailleerde kennis van de verontreiniging, de juiste saneringstechnieken en het naleven van strikte wet- en regelgeving.

Interessant artikel? Deel het: