Alternatief of aanvullend staat niet gelijk aan duurder

11 december 2019 12:34

De rol van de zogeheten non-bancaire of alternatieve financiering wordt steeds groter. Nederland hoort in dit opzicht eerder bij de Europese koplopers dan bij de volgers. Met een eigen gedragscode en een keurmerk is de sector ook duidelijk volwassen aan het worden. Het heden van de alternatieve financiering is zonnig, maar hoe rooskleurig ziet de toekomst er uit? Zullen ondernemers in toenemende mate de weg blijven vinden naar deze bedrijven of kunnen we eerder een stabilisering verwachten?

Op verzoek van het Ondernemersbelang kwam een aantal ervaren professionals uit de non-bancaire financiering samen op het Amsterdamse kantoor van Spotcap. Hun diversiteit weerspiegelde die van de sector zelf. Velen hebben een bancaire achtergrond maar bij de ondernemingen waar ze nu werkzaam zijn specialiseren ze zich in een bepaalde vorm van financiering of richten ze zich op een specifiek marktsegment. Ze bedienen ondernemers uit het kleinere en middelgrote MKB maar ook grootbedrijven. Hoe vinden zij die ondernemers en hoe worden zij door ondernemers gevonden? Doorverwijzing bij de bank speelt een rol maar is de accountant eigenlijk niet een perfecte tussenpersoon?

Achteruitkijken

“In zekere zin wel,” zegt Saskia Benschop, investment manager bij FundIQ,  “want de accountant heeft een vertrouwensband met de ondernemer en heeft ook als eerste inzicht in de cijfers en de eventuele financieringsbehoefte. Hij stelt ze immers zelf op. Een combinatie van kijken naar de toekomst en het verleden zou een grote meerwaarde bieden, maar in de praktijk is het vooruitkijken ondergeschikt aan het achteruitkijken. “ Luc Mannaert, CEO van October, vult aan: “Een accountant kijkt terug of het allemaal klopt maar heeft weinig oog voor cashflows, en die zijn voor ons nu net zo belangrijk.” Fons Huijgens, financieringsspecialist van de Stichting MKB Financiering, geeft aan dat de belangstelling van de beroepsgroep zelf, om als tussenpersoon te fungeren, tot nog toe gering is. “Voor ons laatste congres over dit thema hadden we tweeduizend accountants uitgenodigd. Op en al zijn er vijf komen opdagen. Voor de rol van regisseur is hij dus nog niet geschikt.”

Stapelen

Ondernemers vinden de weg naar de alternatieve financiers vaak via de bank. De laatste zegt bijvoorbeeld ‘nee’ tegen een financieringsaanvraag maar verwijst de ondernemer wel door naar een bedrijf dat hem mogelijk wel kan helpen. Vanuit de terminologie Bancair en non-bancair lijken de twee sectoren in sterke concurrentie met elkaar, maar in de praktijk is die tegenstelling helemaal niet zo scherp. Zo zijn steeds meer financieringen gestapeld, wat erop neerkomt dat de bank een deel van het bedrag voor haar rekening neemt en non-bancaire partijen de rest. Zo’n stapeling vereist samenwerking tussen de deelnemende partijen. “Maar er zijn ook klanten die rechtstreeks de weg naar ons vinden,” zegt Mark van der Plas, Chief Executive Officer van NPEX. “Vooral in het groot MKB kennen de CFO’s ons bedrijf.  Het groot MKB heeft ook zelf al veel financiële kennis in huis, wat het zicht op de mogelijkheden van de financieringsmarkt verheldert.” En natuurlijk worden ondernemers ook gecontacteerd door de non-bancaire financiers zelf. “Wij zijn actief sinds 2012 en ik denk dat bijna de helft van onze klanten door ons zelf benaderd is. De andere helft is bij ons terecht gekomen via zelfstandige adviseurs, onder wie ook een aantal voormalige bankiers die vanuit hun periode bij de bank een eigen netwerk hebben meegenomen,” zegt Björn Beenes, adviseur bij Cannock Factoring.

“Zeker bij grotere bedragen is het al meer dan eens gebeurd dat wij aanzienlijk goedkoper waren dan de bank.

Aanvullend

De bank heeft vooral oog voor zekerheden, de non-bancaire financier vooral voor cash-flows. De bank sluit in hoofdzaak leningen voor de langere termijn af, de non-bancaire voor de kortere. “En de bank is gewoonlijk de goedkoopste manier van financieren,” zegt Saskia Benschop. Vandaar dat het inmiddels een ongeschreven regel lijkt dat je als ondernemer voor een hypotheek of andere langlopende financiering naar de bank stapt en voor aanvullende financiering naar de alternatieve sector. Dan betaal je de laagste rente voor de langere termijn en een iets hogere voor de kortere. Maar de vanzelfsprekendheid van die laatste bewering wordt door enkele deelnemers niet langer geaccepteerd. “Zeker bij grotere bedragen is het al meer dan eens gebeurd dat wij aanzienlijk goedkoper waren dan de bank,” zegt Mark van der Plas, “en dat scheelde echt procenten. Kredieten waarbij wij tot acht procent gingen en de bank vanaf tien.” Björn Beenes vult aan dat een ondernemer bij factoring méér krijgt dan alleen geld. “Er zit ook een hele dienstverlening aan vast. Nominaal is het misschien iets duurder, maar als bedrijf verminder je ook in aanzienlijke mate je risico op wanbetaling door ons debiteurenbeheer. Die twee kun je tegen elkaar wegstrepen en dan ben je voordeliger uit.”

“De schrik om aan zoveel regulering te moeten voldoen houdt nieuwe spelers als Google, Amazon en Facebook tegen om voluit de financiële markt te betreden.”

Aan de bron goedkoper

Luc Mannaerts meent dat de alternatieve financiering een zekere meerwaarde biedt die soms moeilijk in geld uit te drukken is. “Wat is de prijs van het niet hoeven geven van zekerheden, van een borg? Ook dat moet je meenemen in de totale optelsom. Maar hoe dan ook is de bank niet automatisch de goedkoopste geldverstrekker. Zeker, de bank kan geld lenen bij de ECB en is daardoor aan de bron goedkoper uit dan de non-bancaire bedrijven, maar daar staat tegenover dat een bank meer kosten moet maken om een krediet rond te krijgen en dat die kosten ook moeten worden terugverdiend en dus doorberekend. Ik durf te stellen dat de bank geregeld duurder is. Bovendien is de banksector zichzelf nog altijd aan het heruitvinden. Basel IV is er gekomen en dus weer een massa extra regels om te implementeren. Ik ben ervan overtuigd dat het de schrik om aan zoveel regulering te moeten voldoen is, die nieuwe spelers als Google, Amazon en Facebook tegenhoudt om voluit de financiële markt te betreden. Vanaf het moment dat ze zelf wettelijk een bank worden is het allemaal niet zo interessant meer voor ze. “

Eén systeem

Nick van de Moosdijk, Partner Account Manager bij Spotcap, voegt daar aan toe, dat de banken in technisch opzicht een inhaalslag te maken hebben. “Banken zijn minder goed in staat om te innoveren en met de tijd mee te gaan, omdat ze last hebben van alle oude techniek en systemen uit het verleden. Ze komen wel met fintech initiatieven, maar hebben aan de achterkant gewoon te maken met verouderde systemen en de restricties en regelgevingen van een grootbank. Wij hebben die techniek en systemen in één keer van de grond af aan kunnen opbouwen, waardoor we nu een efficiënter proces hebben dat leidt tot meer gebruiksgemak, een snellere doorlooptijd en betere dienstverlening.”

Uitwassen

Het feit dat de alternatieve sector zeer aantrekkelijke rentetarieven kan bieden, neemt niet weg dat er uitzonderingen zijn in de andere richting. “Er zijn helaas uitwassen,” zegt Fons Huijgens, “financiers die hun aanbod uiterst ondoorzichtig presenteren, waardoor de ondernemer niet ziet dat hij aan het eind van de rit tussen de zestig en tachtig procent aan rente heeft betaald. Woekerpercentages. Ik heb goede hoop dat die zeldzame rotte appels zullen verdwijnen door de zelfregulering die nu van kracht is geworden. Doordat de regelgeving hen dwingt zichtbaar te maken wat ze nu eigenlijk bieden, zullen ondernemers daar wel niet meer op in gaan. Het ministerie van Economische Zaken steunt deze zelfregulering van harte. Net als de ambtenaren van EZ vind ik het positief en veelzeggend dat de sector daartoe zelf het initiatief heeft genomen, dat ze niet van hogerhand is opgelegd.”

“De grote uitdaging waar onze sector voor staat is de technologie waar we mee werken verder te professionaliseren en op te schalen.”

Meewind

Saskia Benschop is blij dat de sector niet geplaagd wordt door schandalen, “maar ik denk ook dat ze daar in zekere zin ook nog te jong voor is. “ Mark van der Plas wijst op de enorme groei van de sector: “We hebben volop meewind, zowel wat de economische groei als wat de funding betreft. Er is ruimte voor iedereen. Dat helpt om schandalen te voorkomen.” Eugenie Casier, directeur Nederland van Funding Options, trekt een vergelijking tussen de situatie in Nederland en die in het Verenigd Koninkrijk, twee landen waar ze veel ervaring heeft opgedaan: “In het UK is de markt voor alternatieve financiering ouder en al veel groter dan in de Benelux. Er is ook al veel regulering van kracht. Toch is het nog steeds een markt voor toetreders, is er nog steeds ruimte voor een veelheid aan partijen. De grote uitdaging waar onze sector voor staat is volgens mij de technologie waar we mee werken verder te professionaliseren. De volumes zullen namelijk groter worden en om die volumes op een efficiënte manier te kunnen verwerken zal de technologie moeten worden opgeschaald.”

“Het zou me niets verbazen als de banken over een bepaalde tijd de echte winnaars van de non-bancaire financiering simpelweg opkopen. “

Structureel

Maar de groei van de non-bancaire sector wordt deels gestimuleerd door het feit dat zoveel kapitaalkrachtige groepen en individuen rendement zoeken, hoe bescheiden ook. Spaarrekeningen en staatsobligaties bieden dat de afgelopen tien jaar nog nauwelijks, aandelen en vastgoed meer, maar die sectoren hebben ook meer risico. “Dat klopt,” geeft Mark van de Plas toe. “Soms fungeren bedrijven als het onze zelfs als intermediairs tussen de aanvrager en de groep van kapitaalkrachtige individuen die hij zelf meebrengt.” Björn Beenes vult aan dat de firma waarvoor hij werkt veel kapitaal gebruikt dat door een grootbank uit Engeland is geïnvesteerd. October, het Europese platform waarvan Luc Mannaerts CEO is, heeft funding van zowel talloze individuen als van institutionele beleggers.  Wat gebeurt er met die kapitaalstroom als de rente stijgt of de economie in een recessie raakt?  “Ik denk dat we er wel van mogen uitgaan dat de rente nog een hele tijd historisch laag blijft,” antwoordt Fons Huijgens. En iedereen denkt dat er vroeg of laat wel weer een crisis zal komen, maar dat de veranderingen in het bancaire en non-bancaire landschap die we de voorbije jaren hebben gezien structureel van aard zijn. Een recessie zal de groei van de alternatieve sector kunnen afremmen maar de ontwikkelingen niet meer terugbuigen. “Ik denk zelfs dat de banken met een begerig oog de verdere evolutie van onze sector volgen,” zegt Luc Mannaerts. “Ze hebben zelf gespecialiseerde dochterondernemingen, maar het zou me niets verbazen als ze over een bepaalde tijd de echte winnaars van de non-bancaire financiering simpelweg opkopen. “

Meer service

Toch kan de non-bancaire sector zichzelf nog wel verbeteren. Los van de voorgestelde technologische optimalisering is er volgens Nick van de Moosdijk behoefte aan (nog) meer service. Alternatieve financiers staan nu vooral bekend om de snelheid waarmee ze een aanvraag kunnen afwijzen of toewijzen, “maar we kunnen als frontoffice medewerkers tijd en moeite investeren om onze klanten beter te leren kennen en beter te adviseren.” Saskia Benschop verwijst naar de rol van de bankier. “Die heeft een voorsprong om de ondernemer te leren kennen,  omdat hij inzage heeft in diens betaalverkeer, maar dat je die informatie hebt, betekent nog niet dat je ook actief bezig bent je klant te léren kennen. Die intentie hebben wij hoe dan ook wel.”

De non-bancaire financiering zal in veel gevallen aanvullend blijven op de bancaire maar de verschillen tussen de twee sectoren zullen kleiner worden, zowel op het gebied van prijs als op dat van service – in het voordeel van de alternatieve financiering welteverstaan. Voor het Nederlandse bedrijfsleven, van het kleinere MKB tot het grootbedrijf, is dat alleen maar goed nieuws. De spoeling wordt er niet dunner door en het vlees blijft op de botten. Zelfs als er tussendoor eens donkere wolken komen voorschuiven blijft de toekomst van de alternatieve financiering zonnig.

Tekst: Jeroen Kuypers/Fotografie: René Zoetemelk

Interessant artikel? Deel het: